ره آورد نور

اشاره

مدرنیته ای که ارمغان نگاه مادّی صرف به انسان و جهان است، بشر امروز، به ویژه غربیان را با بحران های روانی گوناگون مواجه کرده است. نگاه نقدی دانشمندان غربی به فنّاوری زدگی و ماشینی شدن زندگی، و نیز ایجاد کلینیک های معنادرمانی برای رفع معضلات ناشی از زندگی مادّی انگارانه صرف در میان غربیان، روی آوردن مردم به ادیان شرق مانند ذن و بودیسم، راه‌اندازی مکاتب عرفانی و معنویّت های ساختگی، همگی از نشانه های بحرانی است که دامن گیر انسان غربی است. در چنین وضعیّتی، معرّفی اسلام به مثابه دین آسمانی که برای سعادت انسان برنامه ای مدوّن دارد، پذیرش بیشتری خواهد داشت. فضای مجازی با توجّه به سرعت انتقال اطّلاعات، و محدود نبودن به مکان و زمان و قابلیّت‏های گوناگون دیگر، ابزاری مناسب در معرّفی اسلام خواهد بود. در این مقاله، نقش فضای مجازی در معرّفی اسلام به جوامع غرب بررسی خواهد شد.

اشاره

از جمله مسائل پیچیده و پُربحث، رابطه بین حوزه و فضای مجازی و تحلیل کمّ و کیف حضور حوزه در این فضاست؛ به گونه ای که برخی ورود حوزه های علمیّه به این عرصه را موجب آسیب دیدن آن و برخی دیگر عدم حضور آن را به مثابه از دست رفتن جایگاه مرجعیت دینی در جامعه می دانند. از این رو، نوشته حاضر با بررسی جوانب مختلف این مسئله، درصدد پاسخ به این سؤال است که «آموزش فضای مجازی به طلاب، چه آسیب هایی را متوجه حوزه می نماید و چه فرصت هایی برای آن به وجود می آورد؟»

برآیند بررسی آراء موافق و مخالف حضور حوزه در فضای مجازی، این است که حضور حوزه با حفظ هوشیاری جهت گرفتار نشدن در آسیب های این فضا، بسیار ضروری است و حوزه های علمیّه باید هر چه سریع تر برای بسیج امکانات و تجهیز خویش جهت بهره مندی از فرصت های بی شمار فضای مجازی، اقدام نمایند.

اشاره

در گفتگوی پیش رو، به طرح مباحث و موضوعات مطرح درباره فضای مجازی و ارتباط آن با حوزه های علمیه پرداخته ایم و نظر رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی را خواستار شده ایم. دکتر حسن بنیانیان که از صاحب نظران حوزه فرهنگ و از مدیران و کارشناسان با تجربه فضای مجازی به شمار می رود، ضمن اشاره به اهمیّت و جایگاه فضای مجازی، رسالت بزرگ حوزه های علمیّه را در مواجهه و استفاده از این فضا یادآور می شود. در این مصاحبه، برخی از ابعاد مهم بحث به شکل کاربردی ترسیم شده است.

اشاره

تبلیغ دین، هیچ گاه محصور در مکان و زمان و ابزار خاصی نبوده، مبلّغان دین اسلام از گذشته تاکنون، از هر فرصتی برای تبیین معارف اسلام بهره برده اند. پیش از این، منبر، یکی از مؤثرترین و قدیمی ترین ابزارهای تبلیغ دین محسوب می شد که البته هنوز هم با وجود گسترش شبکه های اجتماعی، جایگاه خاصی در بین مردم دارد؛ اما با پیشرفت تکنولوژی و استقبال مردم از ابزارهای جدید رسانه ای و تبلیغاتی، به خصوص فضای مجازی، ضرورت بهره گیری از آنها در کنار سایر فعالیت های تبلیغی ضروری به نظر می رسد. این نوشتار، در صدد است ضمن واکاوی رهنمودهای رهبر معظم انقلاب درباره فضای مجازی، به بیان دیدگاه های ایشان در مورد ضرورت و نقش روحانیون در این فضا بپردازد.

اشاره

بررسی نقش هنر در تبلیغ دین، در حقیقت، شناخت قابلیت های هنر و چگونگی به کارگیری آنها در تبلیغ دین می باشد. آنچه در این گفتار مدّ نظر است، صرف تعریف لغوی و اصطلاحی موضوع نمی باشد؛ چرا که مقالات بسیاری در این مقوله نوشته شده و نیازی به تکرار آنها نیست؛ بلکه بیشتر جنبه کاربردی موضوع، با مثال های واقعی و پیشنهادهای عملی، مورد توجه نگارنده است. هدف از این نوشتار، اوّلاً ترغیب مراکز علمی، فرهنگی و طلاب علوم دینی برای استفاده از این ابزار، و ثانیاً هشداری برای موحدان، به جهت استفاده گسترده ملحدان از این ابزار برای گمراه کردن اهل ایمان است که باید چاره اندیشی شود. پیش از پرداختن به اصل موضوع، ابتداء به اختصار به بررسی هنر و تبلیغ در جامعه دینی می پردازیم.

اشاره

به منظور حضور در گستره جدید تبلیغ و ارشاد در عصر فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات (I.C.T) و نیز بهره گیری از شبکه های اطّلاع رسانی و استفاده بهینه از تجربه و تخصّص اساتید فنّ، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در 29 تیر ماه سال جاری به برگزاری همایش در خصوص «کاربردهای IT در حوزه های دینی» با سخنرانی دکتر علی اکبر جلالی اقدام نمود. این همایش، با هدف آشنایی مقدماتی با تعریف فنّاوری اطلاعات IT و بیان وضعیت فعلی، فرصت ها و تهدیدهای آن در جهان حال و آینده، ارائه راه های توسعه فنّاوری اطلاعات در حوزه های دینی و نیز آشنایی عمومی با مفاهیم شهرهای الکترونیکی و نقش فعالیت های دینی در آنها برگزار شد.

دکتر علی اکبر جلالی، فوق دکترای برق و متخصص فنّاوری اطلاعات (IT) از دانشگاه ویرجینیای غربی آمریکا می باشند. در حال حاضر ایشان، قائم مقام پژوهشکده الکترونیک و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و استادیار پاره وقت دانشگاه وست ویرجینیای غربی می باشند.