ره آورد نور

اشاره

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي که از پيشگامان و پيشتازان عرصه اطلاع رساني در علوم اسلامي و حوزوي بوده است، اينک در تلاشي ديگر با هدف ترويج فرهنگ استفاده‌هاي پژوهشي از شبکه اينترنت و تسهيل دسترسي محققان و پژوهشگران به منابع ديني، کتابخانه ديجيتالي روي خط خود را راه‌اندازي کرده است.اين پايگاه که گنجينه‌اي عظيم و ارزشمند از منابع علوم اسلامي است، به زودي در فاز اول آن 6000 جلد کتاب مربوط به حوزه علوم اسلامي را در خود جاي مي‌دهد.

بدين بهانه، در محفلي صميمانه به حضور دو تن از دست‌اندر کاران تهيه اين برنامه رسيديم تا از چند و چون اين پايگاه مطلع شويم. جناب آقاي سقايي، معاونت فني مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي به عنوان مجري پروژه و جناب حجت الاسلام آقاي بهرامي سرپرست معاونت شبکه اطلاع رساني نور به عنوان متکفل اين پروژه هستند که در اين ميزگرد ما را همراهي مي‌کنند. در اين نوشتار، ضمن تشکر از اين عزيزان، حاصل گفتگوي آنان پيرامون اين پروژه را از منظر خوانندگان محترم مي‌گذرانيم.

چکیده

فنّاوری ارتباطات و اطلاعات، وجه تمایز عصر ما با دوران گذشته است. بسیاری از ‌اندیشمندان اعتقاد دارند که این فنّاوری فرصتی استثنایی در اختیار کشورهای درحال توسعه قرار داده است. یکی از زمینه‌های کاری زیرمجموعه این فنّاوری که در کشور ما از مزیت خوبی برخوردار است، زمینه تولید و صادرات نرم‌افزار می‌باشد. نرم‌افزارهای علوم اسلامی ‌که زیرمجموعه بزرگی از این مجموعه می‌باشد، علاوه بر مزایای فوق الذکر از پتانسیل، ظرفیت‌ها و فرصت‌های بسیاری برخوردار است. در چند سال گذشته، اگرچه نشانه‌هایی از موفقیت در زمینه تولید و صادرات این نوع نرم‌افزارها مشاهده گردیده است، اما همچنان از دستیابی به جایگاه مناسب در سطح جهانی بازمانده است. در تحقیق پیش رو، به بررسی علل وعوامل عدم توسعه در تولید و صادرات نرم‌افزارهای علوم اسلامی ‌از منظر تولید کنندگان و صادرکنندگان پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ضعف سیاست‌‌های حمایتی از نظر تولید کنندگان و صادرکنندگان، مهم‌ترین عامل بازدارنده بیان شده است.

مقدمه

تبلیغ و ترویج دین مقدس اسلام، با بیان احکام و آموزش مسائل شرعی پیوند خورده است. مبلّغان دینی پس از آشنا نمودن مردم با کلیات اسلام و مبانی اعتقادی، به بیان مسائل شرعی می‌پردازند. آن‌ها برنامه‌ عملی اسلام را برای پرستش و عبودیت پروردگار یکتا و پیوستن به صفوف مؤمنان برای علاقه‌مندان بازگو می‌کنند. احکام شرعی که امروزه به این صورت در دسترس ما قرار دارد تاریخ یک هزار ساله‌ای را  برای استنباط، تدوین و تبویب پشت سر گذاشته است. عالمان و دانشمندان مسلمان صدها سال است که در حوزه‌های درس و بحث دینی برای استخراج احکام شرعی از منابع کتاب و سنّت، تلاش طاقت‌فرسایی را متحمل شده‌اند.

در مکتب اسلام،  عمل به تکالیف شرعی و انجام وظایف دینی از سن معینی واجب می‌شود که اصطلاحاً به آن سن تکلیف می‌گویند. نوجوانان پسر یا دختر پس از ورود به این سن، مکلَّف نامیده می‌شوند. در واقع، نقطه شروع سیر کمال انسانی و ورود به جرگه بندگی خداوند متعال از سن بلوغ که تحولات جسمی ‌و روحی تازه‌ای را در آدمی به‌وجود می‌آورد، آغاز می‌گردد. این تحولات انسان را برای به دوش کشیدن امانت الهی و انجام تکالیف شرعی آماده می‌سازد. رسیدن به سن بلوغ اوّلین شرط از شرایط تکلیف شمرده می‌شود،  شروط دیگری مانند عقل و قدرت نیز برای وجوب عمل به احکام الهی وجود دارد.

 هر گاه برای جستجو و شناسایی مطلب و خواسته مورد نظر خود، درون دنیای بزرگ اینترنت قدم نهاده باشید، شاید اوّلین چیزی که خواسته یا ناخواسته در ذهن شما خطور کرده باشد، اقدام از طریق بهترین و سریع‌ترین ابزار و شیوه برای یافتن مقصود باشد. برای دسترسی به منابع مورد نظر در مدت زمان کمتر، به ناچار باید با راهکار های کاوش در وب و انواع ابزار های مربوط به آن آشنا شد.

ابزار های جستجو در اینترنت متعددند؛ اما بدیهی است که از بین ابزار ‌های کاوش اینترنتی، موتور جستجو و فهرست راهنما دارای اهمیت و کاربرد بیشتری نسبت به سایر انواع می‌باشند. البته بیشتر کاربران عمومی فقط موتور جستجو را می‌شناسند و شاید سایر راه ‌های دسترسی را غیر مفید تلقی می‌کنند. ذکر این نکته راهگشا است که به گونه‌ای می‌توان انواع دیگر را، اقسامی از همین دو نوع به حساب آورد. شاهراه اطلاعاتی را باید به عنوان نوع تخصصی فهرست راهنما و زیر مجموعه آن و فراموتور جستجو، و همچنین پرتال را زیر مجموعه موتور جستجو دانست. شاید به همین علت در برخی متون، ابزار کاوش را دو نوع دانسته ‌اند: موتورجستجو و فهرست راهنما.

اشاره

همسو با اعلان سال 1385ش از سوی رهبر فرزانه و معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه‌ای –مدّ ظلّه العالی– به نام مبارک پیامبر اعظم(ص) و تأکید ایشان بر استمرار این نام‌گذاری در سال جاری، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در ادامه تولیدات اینترنتی خود، این بار به عرضه لوح فشرده پیامبر اعظم(ص) در اینترنت اقدام نموده است تا به نوبه خود گامی در مسیر معرفی شخصیت و سیره انسان‌ساز آن پیامبر بزرگ الهی بردارد.

نظر به این‌که امروزه از جمله والاترین رسالت رسانه‌های اطلاع‌رسانی، به‌ویژه شبکه جهانی اینترنت، معرفی همه‌جانبه سیره فردی و اجتماعی اهل بیت(ع)، خاصه رسول مکرم اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) است، این مرکز ضمن راه‌اندازی دو پایگاه ویژه پیامبر اعظم(ص) به نام‌های «پایگاه رسول نور(www.rasoolnoor.com)» و «راهنمای پایگاه‌های نبی اعظم(www.nabiaazam.com)»، اقدام به تولید و عرضه لوح فشرده‌ای مشتمل بر محتوای اینترنت در خصوص موضوع مورد نظر نیز نموده است.

همایش آسیب‌شناسی فرهنگ عاشورا در رسانه های مجازی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این همایش که از سوی فرهنگسرای رسانه و با همکاری دفتر توسعه وبلاگ دینی و هیأت وبلاگ برگزار شد، دانشجویان به ارائه مقالات خود در خصوص دین در فضای مجازی پرداختند. سیدعبدالرسول علم الهدی ، مقاله ای با عنوان «پیام عاشورا در بستر فضای مجازی» و افسانه معلمی در خصوص بررسی روند و تحرکات دین در جوامع مدرن با تکیه بر پایگاهای اینترنتی مهدویت و همچنین طاهره خیرخواه مطلبی با عنوان «تحریفات عاشورایی و فضای مجازی» ارائه کردند.

همچنین در این مراسم معصومه شهبندی و مطهره آخوندی ، مقاله‌ای را با عنوان «تیپولوژی وبلاگ‌های دینی و بازنمایی دین در فضای مجازی» ارائه کردند.

مقدمه

اينترنت بنا به ماهيت و ويژگي شبكه‌هاي به هم پيوسته و نفوذ آن در اغلب كشورها، تغييرات بنيادين در حيات بشري در همه ابعاد و عرصه‌ها از جمله عرصه‌هاي دينی و فرهنگي پديد آورده است. همه گروه‌ها و فرقه‌هاي مذهبي تلاش مي كنند تا از ابزاري كه فناوري عصر جديد در اختيار آن‌ها قرار داده است، براي رساندن صدايشان و اعلام حضور در اين عرصه جهاني  به بهترين شكل استفاده كنند. گسترش و ظهور روزافزون پایگاه‌هاي تبليغي، خود گواه آشكارِ استفاده از اين ابزار در خدمت دين و فرهنگ مي باشد. اينترنت، محملي مناسب براي ارائه منابع ديني، ارتباط با مخاطب و عرصه رقابت تبلیغی تنگاتنگ است.

اشاره

در حالی که جوامع بشری بعد از فروپاشی شوری سابق و آشکار شدن بی‌کفایتی کمونیست و الحاد، با شتابی بی‌سابقه به سوی جامعه دانش محور و متاثر از خداباوری و فطرت جویی حرکت کرده‌اند، دین اسلام به‌خصوص تشیع که نگرشی والا به علم و دانش اندوزی دارد، می‌تواند بهترین تکیه‌گاه برای این حرکت باشد و از آن‌جا که پارک علمی مهم‌ترین هدف آن: ایجاد خلاقیت و نوآوری و افزایش اثربخشی فعالیت‌های علمی و انتقال آن به جامعه است، می‌تواند بهترین مکان برای انتقال دانش‌های اسلامی به جامعه بشری باشد و به تحقق بخشیدن سند چشم‌انداز بیست‌ساله کمک شایانی نماید و این گونه، کشور  با حفظ هویت اسلامی و انقلابی و بومی، به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه دست یافته، به کشوری الهام‌بخش در جهان اسلام تبدیل خواهد شد.

در این نوشتار، سعی شده ضمن تعریف پارک‌های علمی به‌خصوص پارک علوم اسلامی، اثربخشی آن را در فعالیت‌های اجتماعی و علوم انسانی و حتی رابطه آن را با افزایش ثروت در جامعه مورد بررسی قرار دهیم. (1)

مقدمه

پیشینه طولانی و جایگاه بلندمدت مطالعات اخلاقی در تاریخ بشر و در هم آمیختگی آموزه‌های دینی و اخلاقی، سبب شده که اخلاق همواره به عنوان یکی از ارکان مباحث نظری و رفتاری دین اسلام مورد توجه قرار گیرد. بخش مهمی از میراث اخلاقی مسلمانان که از سه سرچشمه میراث وحیانی، ایرانی و یونانی نشأت گرفته است، به گونه‌ای مستقیم یا غیرمستقیم به مهم‌ترین اجزای یک فرایند ارتباطی، یعنی تولید، توزیع و دریافت پیام پیوند خورده است. بررسی تجربه تاریخی مسلمانان نیز از به هم پیوستگی اخلاق و نظام ارتباطی و جنبه قدسی بودن آن حکایت می‌کند.

چکیده

در دسترس بودن پایان­ نامه­ ها، به عنوان منابع تحقیقاتی ارزنده، برای دانشجویان و پژوهشگران بسیار مغتنم است و از این رهگذر، بسیاری از مشکلات در تصويب موضوع و نگارش پایان­ نامه­ ها حل شدنی است. از این رو، در دسترس بودن پایان­ نامه­ ها یک ضرورت شمرده می­شود و شاید ساده­ترین و کم­ هزینه­ترین روش برای این کار، ارائه آن‏ها در اینترنت است. اما این کار موانع و نگرانی­هایی در پی دارد که مسئولان امر را در دست زدن به آن دچار تردید کرده است.

در این مجال برآنیم تا اهمیت پایان­ نامه­ ها و ضرورت­های ارائه اینترنتی آن‏ها، و نیز امکان‏ ها و موانع پیش روی را بررسی نماییم.