فصلنامه شماره 10 (بهار 1384)

فصلنامه شماره 10 (بهار 1384)

سال چهارم / پیاپی 27

نرم افزار جامع فقه اهل البیت (ع) در سه نگاه

نگاه اول: محتوا و امکانات نرم افزار جامع فقه اهل البیت(ع)

درآمد

تاریخ درخشان اسلامی همواره شاهد کوشش های بی دریغ و تحمل رنج های فراوان از سوی پیروان صدیق مکتب اهل بیت (ع) بوده است؛ بزرگانی که به پاسداری از آیین حیات بخش اسلام پرداختند و به مبارزه علمی و عملی با هر گونه انحرافی همت گماردند؛ چنان که به برکت زحمات شبانه روزی ایشان آثار عدیده ای برجای مانده که در شمار میراث بزرگ دینی ما قرار دارند. از این رو، برماست که در جهت نگاهداری بهینه از کتب ارزشمند آن بزرگواران بکوشیم و با استفاده از فناوری روز به معرفی هدفمند و روشمند این گنجینه ماندگار همت گماریم و این گنجینه نفیس را به شایستگی ارج نهیم.

به همین دلیل، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به جمع آوری و احیاء آثار فقیهان نامدار اقدام کرده است تا علاوه بر تحقق هدف مذکور، مسیر بهره مندی از منابع و مصادر فقهی را جهت فهم و استنباط احکام شرعی همواره نماید. از این رو، نسخه کتابخانه ای نرم افزار «جامع فقه اهل البیت(ع)» را با ویژگی هایی نوین و امکاناتی کارآمد تهیه و تولید کرده و به جامعه پژوهشگران تقدیم نموده است.

  • نویسنده: علی نعیم الدین خانی

نرم افزار جامع فقه اهل البیت (ع) در سه نگاه

نگاه دوم: فرایند تولید نرم افزار جامع فقه اهل بیت(ع)؛ گفتگو با حجةالاسلام والمسلمین رحیمی ثابت مدیر اجرایی نرم افزار جامع فقه اهل البیت(ع)

» لطفاً بفرماییگ از چه زمانی مرکز به فکر تهیه این نرم افزار افتاد؟

◊ یکی از برنامه هایی که از ابتدای تأسیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در نظر مسئولان بوده است تهیه نرم افزاری جامع در زمینه فقه شیعه بود، تا اینکه در سال 1397 با پیگیری و دستور مدیر محترم مرکز، این پروژه آغاز شد و بنده مسئول اجرای آن شدم.

» برای تهیه منابع این مجموعه چه اقداماتی انجام دادید؟

نرم افزار جامع فقه اهل البیت (ع) در سه نگاه

نگاه سوم: بایسته های نرم افزار جامع فقه اهل البیت(ع)

اشاره

از دو دهه قبل، در سایه فناوری نوین تسهیل دسترسی پژوهشگران به منابع و متون اسلامی به خصوص فقه، شروع شده است و مؤسسات و مراکزی چند به تولید این نوع نرم افزارها پرداخته اند و کتابخانه های بزرگ نرم افزاری، مانند: معجم فقهی، عقائدی و احکام و معجم فقه الجواهر (1) در این زمینه تولید یافته اند و به تازگی برنامه فقهی دیگری به نام جامع فقه اهل البیت(ع) در دسترس محققان قرار گرفته است؛ که البته انتظار می رود این نرم افزار  بتواند پاسخگوی کاستی ها و چالش های موجود باشد و راه تحقیق را آسان تر نماید.

در این نوشتار، ضمن تشکر و تقدیر از تولید کنندگان این برنامه، به بخشی از کاستی ها و نقاط ضعف آن اشاره می شود تا در نسخهٔ آتی این نرم افزار؛ یعنی نسخه پژوهشی، مورد توجه قرار بگیرد.

  • نویسنده: علی روح الهی خراسانی

چکیده

کیفیت و مرغوبیت نرم افزار، موضوعی است که مورد توجه تمامی تولید کنندگان برنامه های رایانه ای است. از مهم ترین معیارهای مرغوبیت نرم افزار: کیفیت عملی، جلب نظر مشتری و ابتکار در تولید است. در تعریف کیفیت نرم افزار، دو ویژگی مهم بیان شده است: متابعت از مشخصات نرم افزار و مطابقت با اهداف خواسته شده. تولید نرم افزار با کیفیت مرغوب نیازمند ساختارهای استانداردی است برای رسیدن به آن باید مراحل زیر طی گردد: مرحله تعیین نیازهای کاربر، تعیین نیازهای نرم افزار، طراحی معماری، مرحله طراحی تفصیلی و مرحله انتقال و واگذاری.

در این نوشتار با الگو گرفتن از معیارهای کیفی نرم افزار برابر با مدل های: بوهم، مک کال، ایزو، آژانس فضایی اروپا و تجربیات شخصی، آنچه را که برای کیفیت و مرغوبیت نرم افزار لازم است، به تفصیل بیان می کنیم.

  • نویسنده: علی روح الهی خراسانی

نگاهی به نرم افزارهای تولیدی مرکز معجم فقهی

کاستی ها و کارکردهای نرم افزارهای معجم فقهی، معجم عقائدی

اشاره

بی شک، در هر حرکت پویا و هدفمند، نقد و پالایش، رکنی اساسی به شمار می آید و بیشترین خدمت را در کارآمدسازی آن حرکت انجام می دهد. همچنین شکی نیست که پژوهشگران دینی از نرم افزارهای علوم اسلامی بهره های فراوان و چشمگیری برده اند؛ ولی آنچه در این میان قابل انکار نیست، کاستی هایی است که در این برنامه ها مشاهده می شود. هدف از نگارش چنین مقالاتی ضمن بیان نقاط قوت و برتری این نرم افزارها، یادآوری این کاستی ها به تولید کنندگان این محصولات است. باشد که با ارزیابی دقیق تر، شاهد پدید آمدن نتایج ارزشمندی در این حوزه باشیم.

نرم افزارهای «معجم فقهی» و «معجم عقایدی» دو محصول از «مرکز معجم فقهی» است. اگرچه این مرکز محصولات دیگری را هم ارائه کرده، ولی این دو برنامه، به دلیل ویژگی های خاص خود، در میان محصولات این مرکز بیشتر خودنمایی می کند. در این مقاله، طی دو بخش به بررسی و نقد این دو برنامه می پردازیم.

  • نویسنده: حمید رضا غریب رضا

مقدمه

دین اسلام، دارای یک روش اطلاع رسانی متمایز است که برگرفته از قرآن، سنت و میراث اسلامی است. از این رو، اطلاع رسانی در دولت های اسلامی باید مبتنی بر تعالیم دینی باشد و برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت های مربوط به اطلاع رسانی نیز با هدف تقویت آیین اسلام، شریعت و اخلاقیات اسلامی مسلمانان صورت بگیرد؛ زیرا دین اسلام دارای یک نظام ارزشی است که مجموعه ای از اصول اخلاقی، اجتماعی و سیاسی را متبلور می سازد و روش خاصی را برای زندگی مطلوب ارائه می دهد و این گونه، هویت فرهنگی اسلامی را که دارای مشخصات و ویژگی های متمایزی است، شکل می دهد.

بنابراین، اطلاع رسانی و سایر نهادهای فرهنگی و اجتماعی اسلامی در پس هویت فرهنگی اسلامی هستند و با تکیه بر همان مبانی دینی است که دگرگونی های نوینی را در دوران معاصر فراهم می نمایند.

چکیده

برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی، چراغی روشن در فراسوی حوزه دین می باشد. ضرورت پرداختن به مسائل فرهنگی و دینی ایجاب می کند که برای آن، برنامه های کوتاه مدت و بلند مدتی همچون برنامه 20 ساله حوزه دین، طراحی نمود. چنین نگاهی باید از جامعیت لازم برخوردار باشد تا برنامه عرضه شده کارآمدی بیشتری داشته باشد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی را در باروری برنامه و توفیق بیشتر در اجرای آن ایفاء می کند؛ و شناخت ابعاد مختلف آن از نظر سخت افزاری و نرم افزاری و بررسی زیرساخت های لازم، موجب بهره مندی از فرصت ها و رهایی از تهدیدات می شود. در این راستا، بسترسازی فنی - مهندسی، از ضروریاتی است که دولت نقش مهمی را در خصوص تحقق آن ایفاء می کند؛ چنان که ایجاد فرهنگ فناوری و ارتباطات درونی و محیطی نیز نیازمند دخالت تمام مجموعه های دخیل می باشد.

  • نویسنده: مسعود نعیمی*

چکیده

پس از اختراع ماشین چاپ گوتنبرگ، ظهور کتاب الکترونیک مهم ترین پیشرفت در عرصه نشر کتاب به شمار می رود. اگرچه پیش بینی متخصصان مبنی بر پایان یافتن عصر کتاب های سنتی به واقعیت نپیوست، ولی رشد خیره کننده فنّاوری اطلاعات در ربع چهارم قرن بیستم و سالیان اندک سپری شده از قرن بیست و یکم، باعث شد تا کتاب الکترونیک همچنان به عنوان رقیب جدی کتاب های سنتی مطرح باشد.

  • نویسنده: رسول صدیقی

«پایگاه اطلاع رسانی رسا» به همت جمعی از طلاب و فضلاء حوزه علمیه قم با هدف انعکاس اخبار، رخدادها و فعالیت های حوزویان در رسانه ها از زمستان سال 82 آغاز به کار کرده است. این پایگاه پس از برگزاری دوره آموزش خبرنگاری برای طلاب علاقه مند، از ابتدای سال 83 پایگاه اینترنتی خود را با حضور آیة الله نوری همدانی افتتاح کرد.

اهداف عمده این پایگاه به شرح ذیل است:

  • - آشناسازی جامعه با کارکردها و برنامه های علمی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی حوزه های علمیه و روحانیت؛
  • - بسترسازی چرخه اطلاعات و اخبار میان حوزه، جامعه و نظام؛
  • - طرح دیدگاه ها و مطالبات حوزویان در مسائل جامعه و نظام؛
  • - ترویج معارف دینی و دفاع از باورهای مذهبی در برابر شبهات موجود.

اشاره

اینترنت با همه ابزارها و امکانات متنوعش، زمینه ای مناسب را برای طرح و ارائه عقاید و تأثیرگذاری بر افکار و اعتقادات دیگران فراهم آورده است. انجمن های گفتگو یکی از راه های تبادل نظر و اندیشه است که این روزها در اینترنت مخاطبان زیادی را به خود جذب نموده است. در این نوشتار، ضمن مروری کلی بر ویژگی ها و شرایط حاکم بر انجمن ها، درباره جایگاه انجمن های مذهبی، کاربران آن و موضوعات و مباحثی که در آنها مطرح می شود، سخن رفته است. نگارنده با بیان مصادیقی از وضعیت محتوایی بحث های دینی و مذهبی در انجمن ها، گزارش مختصری را در این مورد ارائه کرده است.

  • نویسنده: علی کریمی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

چکیده

نوشته حاضر کوشیده است در نگاهی گذرا، به بررسی وضعیت مطبوعات دینی در کشور و ضرورت ها و چالش های آن بپردازد و آنگاه ضرورت حضور مطبوعات دینی در پایگاه های اطلاع رسانی علوم اسلامی و چگونگی عرضه نشریات در پایگاه های اسلامی را یادآور شود.

  • نویسنده: محمود حبیب اللهی

پدیده ای به نام وبلاگ

اینترنت امکانات و ابزارهای متعددی را به منظور ارائه خدمات در اختیار علاقه مندان قرار می دهد. یکی از ویژگی های بسیار جذاب اینترنت ارائه خدماتی است که شما را قادر می سازد با مخاطبان خود ارتباطی پویا و متقابل برقرار نموده، از نقطه نظرات آنان در مورد یک مطلب، آگاه شوید. در این راستا، هر یک از کاربران می توانند دانش و تجارب خود را در اختیار دیگران قرار دهند و خود نیز به عنوان عضوی از یک جامعه شبکه ای مطرح گردند. (اشتراک دانش)

فرض کنید ابزاری ارزان قیمت برای انتشار مطالب در اختیار هر نویسنده و یا صاحب قلمی باشد که بتواند با استفاده از آن، عقاید، اخبار و دیدگاه های خود را درباره موضوعات مورد علاقه، بدون محدودیت های مرسوم بیان نماید. آیا شما علاقه مند به استفاده از چنین ابزاری می باشید؟ آیا تمایل به داشتن یک روزنامه شخصی دارید که در آن بتوانید مطالب خود را در خصوص برخی موضوعات، بیان نمایید؟

  • نویسنده: طاهره کرمی*
صفحه1 از2
شما اينجا هستيد:خانه آرشیو فصلنامه شماره 10 (بهار 1384)