شبکه های اجتماعی و آسیب های سیاسی و روانی
اشاره
شبکه های اجتماعی به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، فعالیت های خود را به فضاى واقعى جامعه سرایت داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى از تجمعهاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف برعهده مى گیرند؛ همانطور که بخش عمدهاى از رخدادهاى اعتراضى ایران، طى ماه هاى پس از انتخابات ریاست جمهورى دهم، در فضاى سایبر ساماندهى شد.
شبکههای اجتماعی؛ فرصت یا چالش؟
مقدمه
با وجود اینکه زمان مديدي از ظهور پدیدهای به نام اینترنت نمیگذرد، جامعهشناسان، روانشناسان و كارشناسان هر یک با رهیافت خود به تحلیل پیامدهای آن پرداختهاند. آنچه تأثیر نمایان این فرآورده مدرن را بیش از پیش نمایان ساخت، جنبشهای دو سال اخیر در کشورهای عربی موسوم به «بیداری اسلامی» است. درست است که مدتها است که دانشمندان از تأثیر فضای مجازی سخن میگویند، اما اینکه این محیط زندگی دوم (1) بتواند حجم عظمی از مردم را هم به خیابانها بکشد، شاید قدری شگفتآور بود. شاید این ادعا گزاف نباشد که کسی حتی نمیتوانست این تأثیر را پیشبینی کند. اما این رویداد اثبات کرد كه فضای مجازی، گستره کارکردش نه تنها زندگی دوم، بلکه میتواند محیط زندگانی عینی فردی و اجتماعی ما را نیز متأثر و حتي متغیر سازد.
شبکههای اجتماعی، پدیده فراگیر عصر ارتباطات
مقدمه
انقلاب در دو بعد اطلاعات و ارتباطات، ابعاد زندگی انسانها را دچار تغییر و تحول نموده است؛ به عبارتی بهتر، رفتارها و تعاملات افراد بهشدت برگرفته از تغییر و تحول صورت گرفته در دو بعد نامبرده بوده است. ظهور فناوریهای نوین در هر دو بعد، بسترها و ابزارهای بسیار قدرتمندی را برای شکلگیری افکار و برقراری ارتباط بین افراد گوناگون از نقاط متفاوت فراهم نموده است.
متناسب با این تحولات شگرف، هر کسی توانسته است اطلاعات جدید و بسیاری را به شیوههای گوناگون و در ابعاد و دامنه گسترده در اختیار طیف وسیعی از همنوعان خود قرار دهد؛ یکی از ابزارهای بسیار مهم ارتباطی و اطلاعاتی میان يکايک انسانها، تلفنهای همراه بهخصوص از نوع هوشمند آن است.
شبکههای اجتماعی؛ قابلیتها و تهدیدها
مقدمه
باید این امر را پذیرفت که اندیشمندان به دلیل بدبینی به فناوري، از قابلیتهای فضای مجازی کمتر استفاده بردهاند. این مسأله باعث شده است تا آثار زیانبار اینترنت و شبکههای مجازی بیشتر در جامعه ما نمود پیدا کند. در واقع، این چاقوی دولبه، بیشتر از آنکه به کار ما آید، دست خود ما را بریده است.
از نظر گیدنز، فضای سایبر، فضای تعاملی است و شبکه جهانی رایانهها که مشتمل بر اینترنت است، آن را شکل میدهد و در فضای سایبر، چنانکه بودریار میگوید:
جاسوسی مجازی
فضای مجازی، از نبود قوانین بینالمللی رنج میبرد و برخی دولتها از نرمافزارهای جاسوسی علیه دیگر کشورها استفاده میکنند. نمونه آن، ویروس استاکسنت بود که برنامه هستهای ایران را مورد حمله قرار داد.
جاسوسی مجازی (Cyber espionage)، به اقدام و عمل برای به دست آوردن اطلاعاتی اشاره دارد که بدون کسب اجازه از دارنده اطلاعات که ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد، صورت میپذیرد. این اطلاعات ممکن است اطلاعات معمولی شخصی یا اطلاعات طبقهبندی شده باشند. این اطلاعات، معمولاً از رقبای تجاری، دشمنان نظامی، دولتها و گروههای سیاسی از راه اینترنت و یا شبکههای رایانهای و یا رایانههای شخصی به وسیله تکنیک «شکستن» (crack) و یا از طریق نرمافزارهای جاسوسی صورت می پذیرد. عمل جاسوسی ممکن است بهواسطه دسترسی به پایگاه دادههای اینترنتی که بیشتر در کشورهای غربی و ایالات متحده قرار گرفته است، باشد و یا به صورت ساده، دسترسی پیدا کردن به رایانههای شخصی و یا به وسیله هکرها و یا نرمافزارها باشد. بهتازگی، نوع جدیدی از جاسوسی اینترنتی که به رصد فعالیت کاربران در شبکههای اجتماعی میپردازد نیز صورت میگیرد.