چهارشنبه, 30 خرداد 1397 ساعت 18:35

علم اطلاعات و مفاهیم اساسی آن

درآمد

در این مقاله، برخی مسائل پیرامون علم اطّلاعات (IS) یا کتابداری و علم اطّلاع رسانی (LIS)، به عنوان یک رشته دانشگاهی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی این است که تعدادی از أبعاد یا سطوح به هم وابسته را بررسی کنیم. شاید این مباحث، بدیهی به نظر برسند؛ ولی ما درصدد هستیم این مباحث را مطرح کنیم تا ضرورتشان را برای ملاحظات سیستماتیک مورد بحث قرار بدهیم. هر سطحی از بحث، در یک بخش جداگانه بررسی می شود:

  1.  آیا LIS یک رشته دانشگاهی است؟
  2. نام های مختلفی که به این رشته اطلاق شده، چه چیزهایی هستند و چگونه آنها مفاهیم اساسی رشته را منعکس می کنند؟
  3. هدف LIS چیست؟ ما در تلاش هستیم به چه چیزی برسیم؟
  4. مفاهیم هسته و کلیدی IS چه هستند؟
  5. مهم ترین فرانظریه ها و سنّت های پژوهشی در LIS چه چیزهایی هستند؟
چهارشنبه, 31 خرداد 1396 ساعت 15:30

استخراج مفهوم در داده کاوی

مقدمه

استفاده از رایانه در امور مختلف، باعث شده تا داده های بسیاری با سرعت های زیاد در پایگاه داده ها انباشته و ذخیره شوند. پردازش این داده های حجیم، خارج از توان انسان است. تلاش های فراوانی تاکنون انجام شده است تا نرم افزارها و سخت افزارها توسعه پیدا کنند و تولید، ذخیره و انتقال داده ها انجام گردد؛ اما تجزیه و تحلیل این حجم از داده ها توسط رایانه ها، بعد از ذخیره و پردازش، تاکنون انجام نشده است. داده ها در عصر حاضر، قلب تپنده هر سازمان را تشکیل می دهند و هر روز به میزان داده ها در سیستم های اطلاعاتی افزوده می شود. در واقع، سازمان ها در اطلاعات غرق شده اند؛ درحالی که تشنه دانش هستند. این امر، نشانگر آن است که سازمان ها نتوانسته اند از دانش درون داده ها به نحو مناسب استفاده نمایند. در درون حجم عظیمی از داده ها، الگوها و روابط بسیاری میان پارامترهای مختلف به صورت پنهان باقی می ماند که برای برنامه ریزی های استراتژیک و طولانی مدت می تواند حیاتی باشد. بنابراین، نیاز به ابزاری است تا داده ها را به گونه ای پردازش کند تا دانش حاصل از آن را در اختیار تصمیم گیران سازمان قرار دهد. یکی از راهکارهایی که امروزه در این زمینه ایجاد و در حال گسترش است، داده کاوی(1) است. داده کاوی، فرآیند کشف دانش پنهان درون داده هاست که با توصیف، تشریح، پیش بینی و کنترل پدیده های گوناگون پیرامونی، دارای کاربرد بسیار وسیعی در حوزه های مختلف است؛ به گونه ای که مرز و محدودیتی برای کاربرد آن در نظر گرفته نشده و زمینه های کاربردی آن را از ذرات کف اقیانوس تا اعماق فضاء می دانند (شهرابی، 1386).

مقدمه

«پژوهیار»، اولین نرم افزار مدیریت استناددهی و سازمان دهی منابع با قابلیت پشتیبانی از زبان فارسی است که بستر نرم افزاری آن به صورت متن باز، تحت مجوز نشر عمومی گنو(1) (نسخه 3) توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) عرضه می شود و سپس با برنامه نویسی بومی، به پوشش نیازهای کاربران خطوط راست به چپ، علاوه بر کاربران زبان های لاتین و اروپایی چپ به راست، پرداخته است.

یکشنبه, 31 خرداد 1383 ساعت 14:41

طرح اطلاع رسانی قرآن و حدیث

مؤسسه نشر حدیث اهل بیت(ع) به هدف ایجاد مرکز بزرگ اطلاع رسانی قرآن و حدیث از ده سال پیش حرکتی را در زمینه تحقیقات قرآن و حدیث آغاز کرد. به علاوه، تحقیقات در زمینه نسخه های خطی و احیای آثار چاپ نشده بزرگان شیعه و نیز تهیه فهرستگان مشترک جهانی از دستنویس های اسلامی را در دستور کار خود قرار داده است. بخشی از فعالیت های این مؤسسه را در اینجا معرفی می کنیم. امید است که این کار زمینه ای باشد تا بر پایه آن، پژوهش های مفیدی در ساخت تولید علم انجام پذیرد و جامعه جهانی از دستاوردهای آن همچون گذشته بهره مند گردد.

یکشنبه, 31 خرداد 1383 ساعت 14:41

نگرشی کوتاه بر اصطلاح نامه علوم حدیث

از دیرباز آگاهی از واژه ها و اصطلاحات هر علم برای کسانی که می خواستند آن را فرا گیرند و یا به دیگران منتقل نمایند، اهمیت ویژه ای داشته است و تدوین فرهنگ نامه ها و دائرة المعارف ها در راستای تأمین همین مهم بوده است.

ولی استخراج مجموعه واژگان در هر علم و کشف روابط میان واژه های کلیدی که بدنه یک دانش را تشکیل می دهند و نیز سازماندهی میان واژگان، از امور اساسی و کلیدی است که کمتر به آن توجه کرده ایم. امروزه مسئله سازماندهی اطلاعات علوم و معارف بر پایه واژگان موضوعی، نیازمند نظام اطلاعاتی تحلیل شده و به هم پیوسته ای است که قابلیت ذخیره و بازیابی و همچنین قدرت توزیع اطلاعات مورد نیاز را دارا باشد.

پیوستن اطلاعات علوم و معارف اسلامی به مجموعه های اطلاعات تحلیل شده در سطح ملی و جهانی در شکل نظام های روشمند، اصولی، ساختاری و قابل انعطاف امری ضروری و جدّی است.

یکشنبه, 31 خرداد 1383 ساعت 14:40

نمایه نامه موضوعی صحیفه سجادیه

نمایه نامه موضوعی صحیفه سجادیه توسط مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران در دو جلد و مجموعاً 1377 صفحه فراهم آمده است. از آنجا که در این اثر ارزشمند برای نخستین بار صحیفه سجادیه نمایه زنی و موضوع بندی شده است، گزارشی از آن، جهت آشنایی خوانندگان ارائه می گردد.

سه شنبه, 29 شهریور 1384 ساعت 15:24

کاربرد ICT در مدیریت و تولید دانش

نشست علمی-کاربردی فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت و تولید دانش، در اواخر دی ماه به همّت دفتر تبلیغات اسلامی و حضور اساتید و پژوهشگران و کارشناسان بخش های ICT و حوزه علمیه، در سالن همایش های دفتر تبلیغات برگزار شد.

نخست حجة الاسلام نظامی، مسئول نشست مذکور، هدف از برگزاری این گونه نشست ها را آگاهی از روند تحولات فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و آشنایی مدیران، مسئولان و کارشناسان امر با کاربردهای آن در حوزه علمیه و نهادهای حوزوی بر شمردند.

چکیده

تحلیل متن (Text Analysis)، زمانی حوزه ای از مطالعه در پردازش زبان طبیعی و بازیابی اطلاعات بوده است. از آنجا که بیشتر فنون جست وجوی اینترنت مبتنی بر متن است، تحلیل متن همچنین اجازه گسترش به حوزه اینترنت را نیز یافته است. به گونه معمول، داده های متنی نیمه ساختاریافته اند و انسان می تواند به سادگی آن را بخواند و تفسیر کند. فنون تحلیل متن ممکن است به استخراج ویژگی های کلیدی مرتبط از یک متن، طبقه بندی اسناد متنی مبتنی بر محتوای مفهومی، نمایه سازی اسناد، استخراج دورنمای مجموعه بزرگ اسناد متنی، سازمان دهی مجموعه های بزرگ اسناد به شیوه ای مؤثر، بهبود تأثیر فرایند جست وجوی خودکار و نیز تشخیص اسناد اضافی در پایگاه داده های متنی بزرگ به کاررود.

پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر محتوای نرم افزارهای عرضه شده، پژوهش هایی انجام داده و آن را غنی نموده و با شیوه های گوناگون نظام مند کرده اند که از آن جمله می توان به معجم موضوعی اشاره کرد که در ذیل به آن پرداخته خواهد شد.

یکشنبه, 30 آذر 1393 ساعت 15:34

معجم تخصصی یا حاشیه نگاری متون

چکیده

از ابداعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در سازمان دهی به محتوای برنامه های تولیدی خود، معجم تخصصی است که بر پایه آن، متون گوناگون هر علم تحت عبارت ها و اصطلاح های متداول در آن دسته بندی می شوند. این شیوه، از آن جهت نوآوری به شمار می رود که پیش تر، در مجامع علمی، از این شیوه برای دسته بندی متون در برنامه های رقمی استفاده نشده بود. در این نوشته، به معرفی این شیوه برای سازمان دهی محتوا پرداخته خواهد شد.

چکیده

از جمله نظام های استفاده شده در سازمان دهی اطلاعات در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، درختواره است که رهیافتی نو در این زمینه به شمار می رود. در این شیوه، کاربران افزون بر آشنایی با جایگاه هر اصطلاح در حوزه موضوعی خاص، از اصطلاح های مرتبط با آن اگاه شوند و به متون مرتبط با هر اصطلاح نیز دست می یابند. در این نوشتار، به تبیین و توضیح این شیوه و مقایسه آن با نظام های مشابه در بیرون از مرکز پرداخته خواهد شد.

صفحه1 از3
شما اينجا هستيد:خانه آرشیو فصلنامه نمایش موارد بر اساس برچسب: سازماندهی دانش