اشاره

مدرنیته ای که ارمغان نگاه مادّی صرف به انسان و جهان است، بشر امروز، به ویژه غربیان را با بحران های روانی گوناگون مواجه کرده است. نگاه نقدی دانشمندان غربی به فنّاوری زدگی و ماشینی شدن زندگی، و نیز ایجاد کلینیک های معنادرمانی برای رفع معضلات ناشی از زندگی مادّی انگارانه صرف در میان غربیان، روی آوردن مردم به ادیان شرق مانند ذن و بودیسم، راه‌اندازی مکاتب عرفانی و معنویّت های ساختگی، همگی از نشانه های بحرانی است که دامن گیر انسان غربی است. در چنین وضعیّتی، معرّفی اسلام به مثابه دین آسمانی که برای سعادت انسان برنامه ای مدوّن دارد، پذیرش بیشتری خواهد داشت. فضای مجازی با توجّه به سرعت انتقال اطّلاعات، و محدود نبودن به مکان و زمان و قابلیّت‏های گوناگون دیگر، ابزاری مناسب در معرّفی اسلام خواهد بود. در این مقاله، نقش فضای مجازی در معرّفی اسلام به جوامع غرب بررسی خواهد شد.

از جمله افتخارات تمدّن اسلامی، تکیه فراوان آن بر کتاب، علم اندوزی و مفاهیم وابسته و متعلّق به آنهاست. کتاب نه تنها خود معجزه این آیین تلقی می شود، بلکه بر استفاده از آن، حتّی در معانی به ظاهر نامتعارف، اصرار شده است. «قلم» به عنوان ابزار تولید کتاب، و «ما یَسطُرُون» به عنوان تجلّی معانی و مفاهیم مندرج در کتاب تا اوج قابلیت سوگند خوردن ارتقاء می یابد و اوج الوهیت خداوند با تعلیم با قلم تصویر می شود که خود تأکید بر کتاب است، و «علم» به مثابه منشأ شکل گیری کتاب و منتهای فراگیری از کتاب، در چهارمین مرتبه از فراوانی (750 بار) در قرآن کریم، پس از کلمات کلیدی پربسامدی چون الله (2800 بار)، ربّ (950 بار) و ایمان (755 بار)(1) قرار می گیرد.

احادیث و روایات فراوانی درباره اهمیت و ارزش کتاب و نوشتن و خواندن در متون و منابع موجود است. در بخش پر ثمر تاریخ اسلام، بزرگترین دانشمندان جهانی پرورش یافتند، کتاب ها نوشتند، شاگردها پروردند، و تا رأس هرم اندیشمندان زمان صعود کردند(2)، و بسیاری از عالمان دوران را ریزه خوار خوان معرفت خویش ساختند. مساجد با حلقه های درس و بحث خود با کتابخانه ها چنان در هم تنید(3) که بیشتر به مجامع و محافل علمی و محلّ تعاطی اندیشه ها می مانست. گویی که سجده عالمانه و برخاسته از آگاهی نسبت به عظمت خداوند در چنین مکان هایی زیبنده تر و سزاوارتر می نمود. سلاطین، حکّام و وزیران با تأسیس کتابخانه، برای خود فخر می آفریدند، که اندیشه زمان آن را فخر می شمرد و فرمانروایان پیوسته بر آن بوده اند که حمایت اندیشه عصر را به سوی خود بخوانند.

اشاره

قرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی و برنامه جامع راهبردی انسان به سوی تکامل و معجزه بزرگ خاتم پیامبران علیه السلام و ثقل اکبر و منبع غنی و لایزال حکمت الهی به شمار می آید. جوامع اسلامی از این کوثر جاری و زلال دور مانده و کام تشنه نسل های امت اسلام از گوارای بی بدیل آن محروم شده است.

مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم از جمله مراکزی است که به انگیزه طرح جدّی قرآن در متن حوزه ها و فراخواندن پژوهندگان و طلاب به تفکّر هر چه بیشتر در مفاهیم ژرف قرآن تشکیل شده است. این مرکز برای برآوردن هدف یاد شده چندین برنامه را در دستور کار خود قرار داده است و با گروهای سه گانه خود یعنی دائرة المعارف ها، پژوهشهای نوآمد و تفسیر، پروژه های ملّی و جهانی را در زمینه معارف و علوم قرآن بعهده گرفته است. برخی از این پروژه ها که در جهان اسلام بی نظیر و فاقد سابقه قبلی است نه تنها برای کشور اسلامی ایران بلکه برای همه مسلمانان مایه مباهات و فخر است و ذخائر ارزشمندی برای بشریت به شمار می آیند.

اشاره

همایش «نهضت تولید علم و نظریه پردازی در معارف قرآنی» در شهریور ماه سال جاری با حضور اساتید برجسته و دانش آموختگان رشته علوم قرآن و حدیث در دانشگاه اصول الدین قم و در محضر علامه عسکری برگزار شد.

در این همایش، اساتید علوم قرآنی دانشگاه های کشور همچون دکتر معارف، دکتر نجارزادگان، دکتر تقی پور، دکتر عابدی و حجة الاسلام و المسلمین ایازی حضور داشتند و هر یک از نگاه خویش به بررسی بسترها و چالش های نظریه پردازی در زمینه معارف قرآنی پرداختند. آنچه در پی می آید خلاصه ای از نظرات اساتید محترم است که با هم می خوانیم:

امروزه در شرایطی که از یک سو نظام مسلّط بر جامعه بین الملل، فرهنگ مورد نظر خود را در شئون مختلف زندگی بشری، بر جوامع تحمیل می کند و از سوی دیگر، دشمنان اسلام نابودی فرهنگ اسلام به خصوص فرهنگ شیعی را در رأس اهداف خود قرار داده اند و در زمانی که نظام اسلامی انگیزه پیاده کردن احکام نورانی اسلام را دارد، بیش از هر زمان دیگری نیازمند ترسیم الگوی جامع دینی در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هستیم. بی شک برای رسیدن به چنین هدفی، پژوهش و اطّلاع رسانی مناسب در شاخه های گوناگون علوم دینی ضرورتی انکارناپذیر است. امّا از آنجا که نظام اسلامی در عرصه عمل، بر فقه اسلامی تکیه دارد، تحقیق و اطّلاع رسانی در فقه اسلامی ضرورتی دو چندان می یابد.

از این رو، تدوین «فرهنگ فقه» به وسیله مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی در کنار تدوین «موسوعة الفقه الاسلامی»، به عنوان نخستین فرهنگ فقه شیعی به زبان فارسی، گامی مؤثر در تحقق اهداف و ضرورت های یاد شده است.

پنج شنبه, 30 بهمن 1382 ساعت 14:24

نگرشی به دائرة المعارف فقه اسلامی

گنجینه کتاب های فقهی در طول تاریخ یک هزاره خود سرشار از ده ها اثر و تألیف گران سنگ و بی مانند است و از ویژگی های نمایان این دورانِ میراث فرهنگی، ظهور اندیشه های ناب و ریشه دار است. این نوشته ها دربردارنده نظریه ها، گرایش ها و روش های متنوّع فقهی و مشتمل بر مطالب علمی فراوانی است.

امّا این میراث فرهنگ اسلامی، در حصار تقلید باقی ماند و در هاله ای از کهنگی پوشیده شد و فقه از حرکت چرخه نوین بیان، روش و شیوه های نوین نگارش بازماند و یا پسرفت داشت، این امر موجب گردید تا در نتیجه فقه به صورت اندیشه های متراکم و انباشته ای درآید که در کتابخانه های قدیمی و تاریخی نگهداری شود و به جز شمار اندکی فرهیخته و فقیه، کسی به سراغ آن نرود.

یکشنبه, 31 خرداد 1394 ساعت 14:53

آینده اینترنت در جهان اسلام

چکیده

مقایسه وضعیت برنامه ریزی و استفاده جهان اسلام در مقایسه با کشورهای حوزه اتحادیه اروپا، نشان دهنده فقدان درک صحیح در سازمان همکاری های اسلامی در برنامه ریزی جهت استفاده از بستر اینترنت برای پیشبرد اهداف خود و پیشرفت و توسعه در کشورهای عضو است. از سوی دیگر، مطالعه وضعیت موجود نشان می دهد که تاکنون هیچ نگاه جامعی در این خصوص وجود نداشته که نتیجه آن، چیزی جز از دست رفتن فرصت ها و روبه رو شدن با مشکلات عدیده، از جمله تروریسم سایبری و عدم توازن در توسعه کشورهای اسلامی در مقابل سایر کشورها، نخواهد بود. این مقاله، به افق های آتی که در بستر اینترنت پیش روی جهان اسلام قرار دارد، به اختصار اشاره می نماید.

سه شنبه, 26 اسفند 1382 ساعت 14:31

احیاء میراث حدیثی در عصر جهانی شدن

سنّت معصومین(ع) و احادیث گهربار آنان نه تنها منبعی برای استنباط گزاره های دینی است بلکه مجموعه کاملی برای راهیابی به الگوی عملی زندگی انسانی است. در عصری که نگاه انسان تشنه معنویت به سوی اسلام و تعالیم حیات بخش آن است امواج اقیانوس بی کران احادیث هر تشنه کامی را به وجد می آورد که شاید پاسخ سؤالات خود را در آن دریابد.

نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی با همکاری شرکت تعاونی مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تاریخ 13 تا 18 خرداد ماه 83 در محل دائمی نمایشگاه های استان قم برپا شد. در این نمایشگاه که 53 مؤسسه و مرکز تولید کننده نرم افزار علوم اسلامی از استان های: قم، تهران، اصفهان و خراسان حضور داشتند، با استقبال گسترده گروه های مختلف مردم، به خصوص علاقه مندان به مباحث رایانه ای علوم اسلامی مواجه گردید.

فنّاوری اطلاعات به عنوان یکی از فنّاوری های نوین بشری به سرعت در حال تأثیرگذاری بر روی الگوهای زندگی، روش تحقیق، شیوه های آموزش، مدیریت اطلاعات و سایر زمینه های زندگی انسان است. در نوشتار حاضر حجة الاسلام و المسلمین دکتر شهریاری مدیر عامل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به بررسی تأثیر فنّاوری اطلاعات بر نظام آموزش حوزه و پژوهش های اسلامی پرداخته است.

توجه شما را به این مقاله ارزشمند که در مراسم افتتاحیه نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی عرضه شده، است جلب می کنیم:

صفحه1 از4
شما اينجا هستيد:خانه فهرست موضوعی نمایش موارد بر اساس برچسب: اسلامی