فصلنامه شماره 61 (زمستان 1396)

فصلنامه شماره 61 (زمستان 1396)

سال شانزدهم/ پیاپی 78

«ویژه نامه حوزه های علمیه و فضای مجازی»

اشاره

تبلیغ دین، هیچ گاه محصور در مکان و زمان و ابزار خاصی نبوده، مبلّغان دین اسلام از گذشته تاکنون، از هر فرصتی برای تبیین معارف اسلام بهره برده اند. پیش از این، منبر، یکی از مؤثرترین و قدیمی ترین ابزارهای تبلیغ دین محسوب می شد که البته هنوز هم با وجود گسترش شبکه های اجتماعی، جایگاه خاصی در بین مردم دارد؛ اما با پیشرفت تکنولوژی و استقبال مردم از ابزارهای جدید رسانه ای و تبلیغاتی، به خصوص فضای مجازی، ضرورت بهره گیری از آنها در کنار سایر فعالیت های تبلیغی ضروری به نظر می رسد. این نوشتار، در صدد است ضمن واکاوی رهنمودهای رهبر معظم انقلاب درباره فضای مجازی، به بیان دیدگاه های ایشان در مورد ضرورت و نقش روحانیون در این فضا بپردازد.

  • نویسنده: هادی دهقان حسامپور* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

باز آفرینی حوزه های علمیه در فضای مجازی

سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری در جمع ریاست محترم حوزه های علمیه سراسر کشور و معاونان، مسئولان و اعضای شورای مدیریت حوزه های علمیه

درآمد

ظهور فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در نیم قرن اخیر، تحوّلی اساسی در جوامع انسانی به وجود آورده و گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطّلاعاتی را موجب گردیده است. این تحوّل، ملاک های پیشرفت جوامع را از شاخص های صنعتی، به شاخص های اطّلاعاتی تبدیل نموده و جوامع امروزی به مدد فنّاوری های نوین با تولید، انباشت، اشاعه و انتقال لحظه ای اطّلاعات رو به رو شده است؛ اطّلاعات متنوعی که پیوسته در حال افزایش، پردازش و به روزرسانی بوده و با سرازیرشدن در شاهراه های ارتباطی، مرزهای دانش و محدوده های جغرافیایی را در می نوردد.

اگر چه تشکیل جامعه اطّلاعاتی در کشور ما هنوز به معنای تام اتفاق نیفتاده، سراپرده های آن آشکار و کم و بیش مقدمات و زیرساخت های آن در حال فراهم شدن است. تلاش برای برپایی دولت الکترونیک، شهر مجازی، تجارت و بانکداری الکترونیک و راه اندازی دوره های آموزش مجازی دانشگاهی، گواه این تحول بوده و خبر از حرکت به سوی تشکیل جامعه اطّلاعاتی می دهد.

درآمد

اصول و مبانی تربیتی انسان ساز اسلام، اکنون با گذشت بیش از چهارده قرن، به عنوان اصولی مترقی و تعالی بخش شناخته شده و گرایش به اسلام در جوامع پیشرفته در قرن حاضر، نشان می دهد که انسان های بسیاری برای فراگرفتن احکام و معارف اسلامی و تشرف به این دین مبین، به دنبال اطلاعات و راهنما در این زمینه می گردند. رسانه های جهانی، پیوسته گزارش هایی از تشرف و گرایش به اسلام در جهان منتشر می کنند.

شبکه سی ان ان، تلویزیون دولتی آمریکا، درباره گرایش به اسلام در جهان اعلام می دارد: «بنا بر آمارها، جمعیت مسلمانان روز به روز در حال افزایش است؛ تا جایی که بنا بر پیش بینی ها، در دو دهه آینده، جمعیّت آنها به دو برابر افزایش خواهد یافت و این، به آن معناست که در سال 2030، مسلمانان یک چهارم جمعیّت دنیا را تشکیل خواهند داد.»(1)

  • نویسنده: محمد مهدی نمازی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

بایسته های پژوهش فناورانه

طرح‌واره دوره های آموزشی فناورانه در حوزه های علمیه

مقدمه

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با هدف «آسان سازی دستیابی به منابع دینی و سرعت بخشیدن به امر پژوهش در علوم اسلامی»، پای به عرصه تولید محصولات علوم اسلامی گذاشت؛ تولیداتی که در گذر زمان، در حوزه‏ های متنوع توسعه یافته و در حال حاضر، در شاخه های مختلف علوم اسلامی و انسانی ده‎ها عنوان نرم افزار با قالب های متنوع، مانند: لوح فشرده، وب و تلفن همراه، با کاربری های متفاوت در اختیار کاربران قرار گرفته است؛ امّا این گستردگی محصولات و امکانات پژوهشی متنوع، آن چنان که باید در بهبود شیوه های پژوهشی محقّقان حوزه کارگر نیفتاده و به دلایل مختلف که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، جایگاه شایسته خویش را در مراکز حوزوی پیدا نکرده است.

برخی ممکن است این عدم توفیق را به پیچیدگی رابط کاربری و یا امکانات ارائه شده در نرم افزارهای تولیدی نور نسبت دهند که البته بعضاً ممکن است به علت پیچیدگی، کار با نرم افزار را برای کاربران مشکل نموده باشد؛ امّا واقعیّت آن است که این مسئله، همه مشکل نیست و ریشه را باید در جای دیگری جست و جو کرد؛ زیرا در فرض قبول این نظریه، تنها می توان آن را به محصولات تخصصی نور تعمیم داد که امری اجتناب ناپذیر است.

تجربه ارتباط طولانی ما با کاربران به خوبی این نیاز را گوشزد می کند که طلاب حوزه‏‌های علمیّه به علت فقدان یک برنامه منسجم آموزشی مناسب، در استفاده تخصصی از رایانه در امر آموزش و پژوهش، از توانایی لازم برخوردار نیستند و این عدم توانایی در کاربری، در روند توسعه پژوهشی حوزه به صورت مستقیم تأثیرگذار بوده است.

  • نویسنده: محمد قربانی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

اشاره

محتوا در فضای مجازی، «سلطان» خوانده شده است و همه کاربران این فضا در پی دستیابی به آن اند. حوزه‏ های علمیّه، بزرگ‏ترین تولیدکننده محتوا در حوزه علوم اسلامی و انسانی، به ویژه در نشر چاپی، دانسته می‏‌شوند و تألیفات گسترده اساتید حوزه در موضوعات گوناگون علوم انسانی و اسلامی که هر ساله نشر می‏ دهند، گواه این مدعاست. با توجه به قابلیت مراکز حوزوی در تولید محتوا و نیز نیاز به محتوا در حوزه علوم اسلامی و انسانی در فضای مجازی، توجه به نشر دیجیتال و تولید محتوا در همه شکل‏های آن در فضای مجازی، بسیار لازم می‏ نماید. در این مقاله، پس از بیان انواع محتوا و اهمیت و ارزش محتوا در فضای مجازی، به بایسته‏ های حوزه علمیه در تولید محتواهای ارزشمندِ مورد نیاز کاربران اشاره خواهد شد.

  • نویسنده: مصطفی علیمرادی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

فضای مجازی و رسالت حوزه های علمیه

گفت و گو با دکتر حسن بنیانیان، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی

اشاره

در گفتگوی پیش رو، به طرح مباحث و موضوعات مطرح درباره فضای مجازی و ارتباط آن با حوزه های علمیه پرداخته ایم و نظر رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی را خواستار شده ایم. دکتر حسن بنیانیان که از صاحب نظران حوزه فرهنگ و از مدیران و کارشناسان با تجربه فضای مجازی به شمار می رود، ضمن اشاره به اهمیّت و جایگاه فضای مجازی، رسالت بزرگ حوزه های علمیّه را در مواجهه و استفاده از این فضا یادآور می شود. در این مصاحبه، برخی از ابعاد مهم بحث به شکل کاربردی ترسیم شده است.

اشاره

از جمله مسائل پیچیده و پُربحث، رابطه بین حوزه و فضای مجازی و تحلیل کمّ و کیف حضور حوزه در این فضاست؛ به گونه ای که برخی ورود حوزه های علمیّه به این عرصه را موجب آسیب دیدن آن و برخی دیگر عدم حضور آن را به مثابه از دست رفتن جایگاه مرجعیت دینی در جامعه می دانند. از این رو، نوشته حاضر با بررسی جوانب مختلف این مسئله، درصدد پاسخ به این سؤال است که «آموزش فضای مجازی به طلاب، چه آسیب هایی را متوجه حوزه می نماید و چه فرصت هایی برای آن به وجود می آورد؟»

برآیند بررسی آراء موافق و مخالف حضور حوزه در فضای مجازی، این است که حضور حوزه با حفظ هوشیاری جهت گرفتار نشدن در آسیب های این فضا، بسیار ضروری است و حوزه های علمیّه باید هر چه سریع تر برای بسیج امکانات و تجهیز خویش جهت بهره مندی از فرصت های بی شمار فضای مجازی، اقدام نمایند.

  • نویسنده: محمد مصطفی حسینی* این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
شما اينجا هستيد:خانه سایر مقالات فصلنامه شماره 61 (زمستان 1396)