اشاره

رسانه‌های اجتماعی، علاوه بر نقش رسانه‌ای خود در فضای مجازی، ظرفیت ساماندهی و سازماندهی حرکت‌های اجتماعی و مانورهای خیابانی را در فضای حقیقی دارند. شبکه‌های اجتماعی، شامل: وبلاگ‌ها، میکروبلاگ‌ها، سایت‌های به‌اشتراک‌گذاری لینک، عکس، فیلم و خبر، ویکی‌ها، فروم‌ها، خبرخوان‌ها و سایت‌های اجتماعی، از جمله فنّاوری‌هایی هستند که امکان تعامل اطّلاعات و دیدگاه‌ها را در محیط اینترنت به وجود می‌آورند.

سرمایه‌گذاری ایالت متحده روی فنّاوری شبکه‌های اجتماعی با برنامه‌ریزی، راهبرد مدون و بودجه مصوب در حمایت از اغتشاش‌های ایران، نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده و بهره‌گیری ابزاری نظام سلطه از این نوع رسانه است.

در این گفت‌وگو، حجّت‌الاسلام‌والمسلمین سعید صلح میرزایی، مسئول دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب اسلامی در قم، به بررسی دغدغه‌ها و منظومه فکری رهبری در باره فضای مجازی و آسیب‌های این حوزه پرداخته است که در ادامه، تقدیم می‌شود.

اشاره

رهبر حکیم و فرزانه انقلاب، در همان نخستین‌ایام توسعه اینترنت در کشور، بر لزوم مراقبت از فضای مجازی و انجام اقدام‌های لازم تأکید نمودند؛ چنان‌که بیانات معظمٌ له در آذرماه سال 1381ش گواه این موضوع است. ایشان در سال 1390 با تشکیل شورای عالی فضای مجازی، تلاش برای مدیریت فضای مجازی، بومی‌سازی سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای پُرکاربرد، بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌ها و پیشگیری جدی از تهدیدها و آسیب‌های این فضا را از مسئولان امر مطالبه کردند. کوتاهی و بی‌توجّهی برخی از متولّیان و مجریان به این مطالبات، باعث شد ایشان در سال‌های اخیر نیز بارها از وضعیت آسیب‌زا و رهاشده فضای مجازی کشور و سلطه دشمنان بر آن، به‌شدّت اظهار نارضایتی نمایند و از کوتاهی مسئولان گلایه کنند؛ بیانات ایشان از سال 1395 تا 1400ش، بیانگر دغدغه‌های رهبری در خصوص مدیریت سنجیده و درست فضای مجازی است.

در این نوشتار، ضمن اشاره به برخی از منویات رهبری، به گوشه‌ای از کاستی‌ها و نقایص عملکرد مسئولان مدیریت فضای مجازی می‌پردازیم؛ هرچند این انتقادها و انتظارهای بجا، نفی‌کننده زحماتِ انجام‌شده یا در دستِ انجامِ متولّیان امر در تحقّق بخش اندکی از مطالبات رهبری، نیست.

چکیده

این پژوهش، به منظور بررسی جایگاه حضرت حمزه (ع) در فضای دیجیتال با تکیه بر تولیدات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پایگاه‌های اینترنتی و نرم‌افزارهای تولیدشده مرتبط با موضوع، مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد و مشخّصات مقالات در پایگاه‌ها و مقایسه آماری آنها با یکدیگر و فراوانی و دسته‌بندی اطّلاعات مربوط به موضوع مقاله در نرم‌افزارها و مقایسه فراوانی نتایج بین آنها و بررسی برخی از شبهات مربوط به حضرت حمزه (ع) در منابع، در این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. در بین تولیدات بررسی‌شده مرکز نور، نرم‌افزارهای سیره معصومان (ع) و نورالسیره 2 به لحاظ دسته‌بندی و گونه‌شناسی اطّلاعات، در جایگاه بالاتر قرار گرفته است. بدیهی است، موضوع انتخابی، یک نمونه و مطالعه موردی است و نوشتار پیشِ رو، در واقع، شیوه شخصیت‌شناسی تاریخی در تولیدات نور را ارائه می‌کند.

چکیده

تاریخ، به‌عنوان یکی از دانش‌های مورد توجّه تمام اقوام بشری در حوزه علوم انسانی، همگام با سایر علوم در مواجه با گسترش و نفوذ فنّاوری دیجیتال و ابزارهای وابسته به آن، دچار تغییراتی گاه بنیادین در شیوه نقل، ارائه، پژوهش و تحلیل نسبت به شیوه‌های مرسوم گذشته شده است؛ چراکه تجزیه و تحلیل حوادث تاریخی، برای دستیابی به «نتایجی کلان‌نگر» از طریق شیوه‌های سنّتی، نیازمند صدها ساعت مطالعه و تحقیق در منابع تاریخی است. ازاین‌رو، به‌کارگیری فنّاوری‌های نوین عصر کنونی، یعنی ابزارهای دیجیتالی و هوشمند، می‌تواند کمک بسیار شایانی در این راستا بنماید.

به همین جهت، در این نوشتار بر آنیم که تحوّلاتِ یادشده را با تمرکز بر محصولات رومیزی و برخط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بررسی نماییم؛ با طرح این پرسش که چگونه فرآوری و عرضه گزاره‌های تاریخی در بستر علوم انسانی دیجیتال می‌تواند مقدّمه‌ای بر «تاریخ‌پژوهی هوشمند» باشد؟

به نظر می‌رسد، با مرور تاریخچه دیجیتالی‌شدن متون تاریخی و شیوه‌های ارائه آن در تولیدات مرکز نور و چالش‌ها و نوآوری‌ها و فرآوری‌هایی که در فرایند این مهم در طیّ سالیان متمادی رخ داده، باعث شده مرکز در حال حاضر، دارای حجم انبوهی از اطّلاعات دیجیتالی ارزشمند و غنی‌شده باشد؛ به‌طوری‌که زمینه ایجاد تحوّلات شگرف در تجزیه‌و‌تحلیل‌های داده‌های تاریخی فراهم گردد و امکان کشف زوایای پنهان و نویافته‌ای از وقایع تاریخی با توجّه به قابلیت‌های گسترده فضای دیجیتالی برای پژوهشگران در فهم صحیح و دقیق تاریخِ پُراهمیت اسلام به وجود آید که خود، مقدّمه‌ای است برای رسیدن به آرمان «پژوهش هوشمند»؛ پژوهشی که در استخراج، ثبت، غنی‌سازی، تحلیل و استنباط، از رهگذر «هوش مصنوعی» دستیار و تکیه‌گاه محقّق است.

بررسی این موضوع، با توجّه به مقوله نوپدید علوم انسانی و اسلامی دیجیتال، ضروری و مهم به نظر می‌رسد و سابقه چندانی از این حیث ندارد.

اشاره

به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، با عضو هیأت امناء مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، جناب آقای دکتر بهروز مینایی، گفت‌وگو نموده‌ایم و به طرح مباحثی چند در خصوص بازآفرینی حوزه‌های علمیه در فضای مجازی پرداخته‌ایم و رسالت سنگین حوزه علمیه را در استفاده بهینه از فضای مجازی و نیز کاربست هوش مصنوعی در تولید و عرضه جذاب‌تر پیام دینی به مخاطب، یادآور شده‌ایم.

اشاره

نشست تخصّصی «هستی‌شناسی و فلسفه هویت در فراجهان (متاورس)» دوشنبه، 26 اردیبهشت 1401 شمسی، به دو صورتِ برخط و حضوری در سالن گلستان هنرِ فرهنگستان هنر، با حضور و سخنرانی متخصّصان و صاحب‌نظران این حوزه: دکتر یونس سخاوت (معاون گروه تخصّصی چندرسانه‌ای فرهنگستان هنر)، دکتر مظفر پاسدار (معاون پیشین توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)، دکتر شمس‌الملوک مصطفوی (رئیس گروه تخصّصی فلسفه هنرِ فرهنگستان هنر) و دکتر حمید شهریاری برگزار شد.

آنچه در ذیل از نظر شما خوانندگان گرامی می‌گذرد، شرح بیانات دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی و استادیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم اسلامی و انسانی (سمت)، دکتر حمید شهریاری است که به بیان مفهوم متاوِرس، ویژگی‌ها و چالش‌های اصلی آن پرداخته شده است.

اشاره

نرم‌افزار «پاک‌نویس» که در معاونت تهران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) توسعه داده شده، ابزاری است که خطاهای متون فارسی را به‌صورت خودکار پیدا کرده و پیشنهادهایی برای اصلاح آنها ارائه می‌کند. این نرم‌افزار که در حال حاضر، در قالب افزونه وُرد عرضه گردیده است، به کاربران خود کمک می‌کند که با سرعت و دقت مناسب، متنِ مورد نظر خویش را ویراستاری کنند. در مقاله پیشِ رو، به معرفی نرم‌افزار پاک‌نویس و امکانات آن خواهیم پرداخت.

اشاره

انسان از ابتدای خلقت خود، پیوسته در صدد آموزش و یادگیری است. در اسلام نیز بر تعلیم و تربیت تأکید ویژه‌ای شده است. آموزش ماندگار و کارآمد، مستلزم رعایت اصول و آداب خاصی است که باید مورد توجه قرار گیرد. مباحثه و گفت‌وگوی علمی، یکی از اصول مسلّم و تأثیرگذار در یادگیری و ماندگاری مطالب علمی است که از گذشته، در مراکز علمی دینی و حوزه‌های علمیه انجام می‌شده است. با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و فراهم شدن زمینه به‌کارگیری فناوری‌های نوین در مراحل مختلف امر تعلیم و تربیت، بسترهای جدیدی برای آموزش و تبادل‌های علمی فراهم شده است. با شیوع ویروس کوید 19، آموزش مجازی و مباحثه‌های آنلاین، رواج بیشتری پیدا کرده است. در این نوشتار، پس از اشاره به اهمیت، اصول و بایسته‌های مباحثه، برخی از بسترهای مجازی برای انجام مباحثه و گفت‌وگوهای غیرحضوری نیز معرفی شده است.

 چکیده

در عصر حاضر، ظهور ابزارهای متنوع دیجیتال و پیشرفت‌های عظیم و شگرف در حوزه فناوری، تمامی ابعاد زندگی بشر را بیشتر از گذشته به خود وابسته کرده است و وسایلی از قبیل: کامپیوترهای شخصی، تلفن‌های همراه، تلویزیون‌های هوشمند و کنسول‌های بازی، به‌عنوان رایج‌ترین مظاهر فناوری‌های نوین، جایگاه قدرتمندی در زندگی فردی و اجتماعی انسان پیدا کرده‌اند و نفوذ کاربردهای آنها، به پدیده‌ای جهانی تبدیل‌ شده است؛ اما آن چیزی که نقش بسیاری در گسترش و محبوبیت ابزارهای دیجیتال نوظهور و موفقیت‌شان در ادامه مسیر تکامل داشته، سیستم‌عامل به‌کارگرفته‌شده در آنها به‌عنوان مغز نرم‌افزاری و رابط کاربری بین کاربر و منابع سخت‌افزاری سیستم می‌باشد.

در این مقاله، با توجه به گستردگی فراوان سیستم‌عامل‌های به‌کاررفته در ابزارهای دیجیتالی گوناگون، ابتدا به معرفی و ترسیم جایگاه انواع سیستم‌عامل‌های رایج در کامپیوترها و تلفن‌های همراه پرداخته‌شده است و در ادامه، به علت فراوانی و کارکرد خاص و ویژه استفاده از کامپیوترهای شخصی در میان کاربران، به‌صورت تفصیلی، به روند توسعه و بیان تاریخچه سیستم‌عامل ویندوز و سیر تکامل قابلیت‌های آن از ابتدا تاکنون پرداخته ‌شده است.

اشاره

هم‌زمان با روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار (24 آبان‌ماه سال 1400) و رونمایی از نسخه جدید پایگاه کتابخانه دیجیتالی نور، دکتر محمدمهدی اسماعیلی، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن حضور در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از نزدیک با فعالیت‌ها و تولیدات این مرکز، از جمله نسخه جدید پایگاه نورلایب، آشنا شدند و با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز نور دیدار و گفت‌وگو نمودند. آنچه می‌خوانید، گزارشی است اجمالی از این بازدید.

چکیده

امروزه باوجود گسترش روزافزون فنّاوری‌ و ظهور ابزارهای متنوّع دیجیتال، همچنان رایانه‌های شخصی و سیستم‌عامل‌های به‌کاررفته در آنها، سهم گسترده‌ای از بازار فنّاوری را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان، سیستم‌عامل ویندوز که یکی از ده‌ها سیستم‌عامل موجود در جهان می‌باشد، به دلیل ابتکار عملی که شرکت مایکروسافت در طراحی، اجراء و عرضه این سیستم‌عامل در سال‌های ابتدائی فراگیرشدن رایانه‌های شخصی انجام داده است، توانسته سهم عمده‌ای از بازار کاربران سیستم‌عامل‌های گوناگون را به خود اختصاص دهد. در این مقاله، با توجّه به کارکرد خاصّ و ویژه استفاده از رایانه‌های شخصی، در مقایسه با سایر ابزارهای دیجیتال و همچنین محبوبیت و رواج گسترده سیستم‌عامل ویندوز، در مقایسه با سایر برندهای رقیب و با هدف تبیین ضرورت تداوم تولید محصولات فرهنگی مبتنی بر این سیستم‌عامل، وضعیت تولید محصولات فرهنگی عمومیِ مبتنی بر سیستم‌عامل ویندوز، مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و برخی از شاخص‌ترین شرکت‌های فعّال در این حوزه و محصولات تولیدی آنها معرّفی‌شده است.

اشاره

نوشته حاضر، با هدف مروری بر فرمایشات مقام معظم رهبری درباره فضای مجازی و فنّاوری‌های نوین ارتباطی و تبیین فرصت‌ها و تهدیدهای این فضا سامان یافته است. همچنین کوشیده‌ایم به شناسایی ضعف‌ها و قوّت‌های مطرح در این حوزه از نگاه ایشان بپردازیم و دورنمایی از منویات و دغدغه‌های معظم‌له را ترسیم نماییم.

سال‌هاست که ایشان در حوزه اهمّیّت فضای مجازی و توجّه ویژه به این مقوله، نکات ارزنده و سفارش‌های لازم را بیان می‌نمایند که متأسّفانه تاکنون فرمایشات ایشان، هنوز مورد توجّه و اهتمام لازم از سوی مسئولان قرار نگرفته است. امید است در دولت سیزدهم، توجّه بیشتری از نظر تئوری و عملی به رهنمودهای گهربار رهبری شود و تحوّلات چشمگیری را در این عرصه کلیدی که به اندازه انقلاب حایز اهمیت است، شاهد باشیم.

کلیدواژگان: فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی، اینترنت ملّی، شبکه ملّی اطّلاعات، مقام معظم رهبری.

چکیده

اگرچه ذاتاً تلفن‌های هوشمند به ‌عنوان وسیله‌ای برای برقراری ارتباط با سایرین شناخته می‌شوند، امّا بدون تردید، این وسیله کوچک و محبوب، در دنیای پیشرفته امروزی، به ابزاری غیرقابل ‌انکار در دنیای فنّاوری و توسعه خدمات مرتبط با آن تبدیل شده است و نقش بسیار مهم و پُررنگی در زندگی انسان مدرن ایفا می‌نماید.

تلفن‌های هوشمند، به دلیل ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی که نسبت به سایر ابزارهای فنّاوری دارند و همچنین با توجّه به امکانات جذّاب و متنوّعی که در اختیار کاربران قرار می‌دهند، توانسته‌اند به یک دستیار و همدم مجازی برای انجام تمامی فعّالیّت‌های روزمره افراد جامعه تبدیل شده، انقلابی عظیم در عرصه فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات به وجود آورند.

این مهم در کنار ظرفیت‌های عظیم و رو به توسعه تلفن‌های هوشمند، سبب شده است که این وسیله کوچک و قابل‌ حمل، با حفظ کارکرد ارتباطی خود، به یک ظرفیت عظیم کامپیوتری تبدیل شده و با به چالش کشاندن تولیدکنندگان محصولات نرم‌افزاری، ضرورت بازنگری در شیوه‌های تولید و عرضه اطّلاعات، متناسب با خواست و ذائقه مخاطب و همگام با تکنولوژی‌ها نوین را صدچندان نماید.

در این مقاله، سعی شده است با بیان اهمّیّت جایگاه تلفن‌های هوشمند و نقش فعّال و بسزای آنها در فضای زندگی امروزی، به ‌ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت‌های این وسیله مهم و فراگیر، در خصوص آگاهی‌بخشی و افزایش سطح فرهنگ و معلومات افراد جامعه، و همچنین بیان راهکارها و عوامل تأثیرگذار برای موفّقیّت در این عرصه پرداخته شود.

چکیده

دین و فرهنگ، در زندگی انسان نقش مهمی را ایفا می‌کنند و از سوی دیگر، فنّاوری و ابزارهای فنّاورانه، می‌توانند دین و فرهنگ و انسانیّت را نشانه روند. قرائن موجود، بیانگر آن است که جوامع پیشرفته ‎یا جوامعی که خود را در معرض فنّاوری افسارگسیخته قرار می‌دهند، بیشتر در مسیر جدایی از دین و فرهنگ واقع شده و از هویت حقیقی خویش جدا می‌شوند. از نگاهی دیگر، مزایا و منافع فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات بر کسی پوشیده نیست و چنانچه در زیر چتر انسانیت و دین و فرهنگ مدیریت شود، بسیار پُرفایده و کارآمد خواهد بود. در این مقاله، تأثیر فنّاوری بر دین‌داری و فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته است.

اشاره

وقتی سخن از عرصه «فرهنگ و تبلیغ دینی» به میان می‌آید، معمولاً نگاه‌ها معطوف به مخاطبان و کاربران عمومی است. بدیهی است که بخش بزرگی از مخاطب‌های این عرصه را افراد غیرمتخصّص تشکیل می‌دهند. به همین جهت، مراکز و نهادهای متولّی امر دین و فرهنگ، بسته به گستره وظایف خویش، ملزم به ارائه محتواهایی مفید و مناسب برای عامّه مردم نیز هستند.

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، این مهمّ را از نظر دور نداشته و ضمن تولید محصولات تخصّصی وبی و ویندوزی در حوزه‌های مختلف علوم و معارف اسلامی، شمار قابل توجّهی از نرم‌افزارهای خود را در همین راستا تهیه و تولید کرده است. برخی از این محصولات، مستقلاً از آثار تولیدی مرکز نور به شمار می‌روند و بعضی دیگر، از جمله تولیدات سفارشی و مشارکتی نور می‌باشند و البته ما در این مختصر، در صدد شمارش همه آنها نیستیم و به معرّفی مهم‌ترین آنها بسنده می‌کنیم.

گفتنی است که محصولات تخصّصی و پژوهشی مرکز، مانند نرم‌افزار جامع الأحادیث و جامع تفاسیر نور و یا وبگاه جامع قرآنی و جامع الأحادیث، هر چند برای پژوهشگران و متخصّصان حوزه تفسیر و حدیث سامان یافته، امّا در آنها محتواهای عمومی نیز جهت استفاده سایر مخاطبان در نظر گرفته شده است؛ محتوا‌هایی همچون: ترجمه آیات، تفاسیر عامّه‌پسند، ترتیل، تلاوت مجلسی، ترجمه و شرح احادیث، احکام شرعی، اخلاق اسلامی و یا زندگی‌نامه و سیره معصومان(ع).

همچنین، مرکز نور نرم‌افزارهای بسیاری را در زمینه مجموعه آثار شخصیت‌های بزرگ علمی و اسلامی تولید کرده که بیشتر جنبه تخصّصی دارند و در این مقاله، صرفاً به برخی از مهم‌ّترین مواردی اشاره شده که جهت بهره‌مندی عموم نیز مفید هستند. شماری دیگر از تولیدات نور برای عموم مخاطبان، برنامه‌های اندرویدی است که پرداختن به آنها، مجالی دیگر می‌طلبد و در اینجا از ذکر آنها صرف نظر نموده‌ایم.

بنابراین، در این نوشتار، تعدادی از مهم‌ترین محصولات برخط و برون‌خط نور را که با حوزه تبلیغ و فرهنگ دینی مرتبط است و برای عموم مخاطبان نیز قابل استفاده می‌باشد، به‌اختصار معرّفی می‌نماییم.

اشاره

در جهان امروزی، تعداد کاربران فضای مجازی پیوسته در حال افزایش است. این فضا به دلیل گستردگی‌ای که دارد، می‌تواند محلّ خوبی برای اطّلاع‌رسانی، تبلیغ و ترویج آموزه‌های دینی باشد. ظرفیت فضای مجازی، با وجود تهدیدها و الزاماتی که دارد، فرصت مغتنمی را برای مبلّغان دینی و اصحاب فرهنگ و اندیشه فراهم نموده است که می‌توانند از این رهگذر، آموزه‌ها و تعالیم اصیل دینی را بر اساس سطح و نیاز مخاطبان ارائه نمایند. ضرورت حضور مبلّغان حوزوی در این فضا، بر کسی پوشیده نیست. این مسئله، به‌ویژه در در ایام گسترش و شیوع بیماری کرونا، بیشتر احساس می‌شود. به همین مناسبت، در گفت‌وگویی اختصاصی با مبلّغ بین‌المللی، آقای سهیل اسعد، به موضوع «ظرفیت‌های تبلیغ دینی در فضای مجازی» پرداخته‌ایم.

چکیده

در حوزه مسائل اعتقادی، تبلیغ دینی و ارشاد مردم در صورتی اثرگذار است که رابطه مردم و روحانیت به شکل مطلوب برقرار باشد و مردم، همچنان به شنیدن آموزه‌های دینی از زبان روحانیت علاقه داشته باشند. در قرن معاصر، رابطه مردم و روحانیت در حوزه تبلیغ دینی فراز و فرودهایی را تجربه کرده است. با توجّه به گسترش ابزارهای رسانه‌ای و تغییر سبک زندگی، ارتباط بین مردم و روحانیت، در حال فاصله گرفتن از شیوه سنّتی و کم‌رنگ شدن است؛ هر چند عوامل دیگری نیز در این کم‌رنگی دخیل هستند.

این پژوهش، در صدد شناسایی آسیب‌های ارتباط مردم و روحانیت در زمینه تبلیغ دین، و ارائه راهکارهای مناسب در جهت ترمیم و تعمیق این ارتباط است که با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، تجربیات مبلّغان و صاحب‌نظران این بخش را مورد بررسی قرار داده است. ضعف عملکرد، عدم توجّه به نیازهای مخاطب، استفاده نکردن از ابزارهای جدید، نبودِ برنامه‌ریزی و توجّه نهادهای سیاست‌گذار، و نیز تغییر در سبک زندگی مردم، از جمله عوامل کم‌رنگ شدن ارتباط مردم و روحانیت است.

چکیده

همه‌گیری فضای مجازی، مفاهیم بسیاری را در زندگی بشر دست‌خوش تغییر نموده است؛ در حوزه تبلیغ دینی، یکی از پُربحث‌ترین مفاهیم، تبلیغ دینی در فضای مجازی است. مقام معظم رهبری، به عنوان راهبر جامعه اسلامی در مواجهه با مسائل کلان انقلاب و اسلام، با توجّه ویژه به این مسئله در طول سالیان متمادی، رهنمودهای حکیمانه‌ای را در این خصوص بیان فرموده‌اند که بازخوانی، تدوین و دسته‌بندی این سخنان می‌تواند دست‌مایه ارزشمندی برای علاقه‌مندان به حضور در این فضا باشد.

در سند حاضر، با روش مطالعه کتابخانه‌ای ابتداء کلیه فرمایش‌های ایشان که به موضوع تبلیغ، فضای مجازی و تبلیغ مجازی مرتبط بوده، جمع‌آوری شده و سپس، با پالایش مواردی که ارتباط کمتری با موضوع داشته‌اند و کنارگذاشتن موارد تکراری، فیش‌های به‌دست‌آمده دسته‌بندی گردید. در گام پایانی نیز با کنار هم قراردادن فیش‌ها، مفاهیم قابل برداشت از این سخنان استخراج شد و با توجّه به ظرفیت محدود این نوشته، بخش مختصری از فرمایش‌های ایشان به عنوان شاهد و راهنما ارائه گردید.

اشاره

انجمن علمی مطالعات فضای مجازی حوزه علمیه، یکی از انجمن‌های علمی بیست‌گانه منتسب به حوزه علمیه است که به‌تازگی کار خود را شروع کرده است. امروزه، با پیشرفت‌هایی که در حوزه فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات صورت گرفته، موضوع کارکرد فضای مجازی، جایگاه و اهمّیّت ویژه‌ای یافته است که نمی‌توان نقش آن را در تبلیغ و شناساندن دین و ارتقاء آموزه‌های دینی، نادیده گرفت. از طرف دیگر، حوزه علمیه، مهم‌ترین نهاد متکفّل تبیین، تبلیغ، صیانت و دفاع از آموزه‌های دینی است. انجمن علمی مطالعات فضای مجازی، می‌تواند گفتمان علمی حوزوی و دینی در خصوص مباحث فضای مجازی را دنبال کند و فعّالیّت‌های درحال‌انجام در حوزه فضای مجازی را با نگرش‌های دینی تطبیق دهد.

آنچه از نظر شما می‌گذرد، گزارشی است اجمالی از تشکیل انجمن علمی مطالعات فضای مجازی حوزه علمیه که امید است مورد استفاده خوانندگان و علاقه‌مندان قرار گیرد.

اشاره

موضوع نظارت بر فضای مجازی که بارها در فرمایش‌ها و سخنان حکیمانه رهبر معظم انقلاب و نیز متخصّصان و دست‌اندرکاران این حوزه، مورد توجّه و تأکید قرار گرفته، از مباحث مهم و کلیدی در حوزه فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات است و تمام کشورهایی که وارد این عرصه می‌شوند، ناچارند که بر فضای مجازی نظارتی حساب‌شده داشته باشند تا در سایه آن، هم از فواید این حوزه بهره‌مند شوند و هم بدنه اجتماعی و فرهنگی خویش را از آسیب‌های این فضای مواج حفظ کنند‌. نظر به اهمّیّت این مسئله، مناسب دیدیم نگاهی به وضعیت این مقوله در کشورهای مختلف جهان داشته باشیم و آنگاه ضرورت توجّه به این موضوع را در کشور خودمان نیز یادآور شویم.

نوشتار حاضر، با استفاده از برخی منابع و مقالات موجود در فضای مجازی که در این باره به نگارش درآمده است، تهیه و تدوین شده که امید است مورد استفاده علاقه‌مندان و خوانندگان عزیز قرار بگیرد.