معرفی مجموعه نرم­ افزارهای موضوعی نور

یکشنبه, 31 شهریور 1392 ساعت 15:13
    نویسنده: مجید فضل اللهی
این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

 اشاره

در دنیای علم، امر پژوهش از جایگاه بسیار مهمی برخوردار بوده و هر پژوهشگر می­کوشد از شیوه­های کارآمد و نوین در مسیر تحقیق خود استفاده کرده، پژوهش خويش را هرچه پربار و سریع­تر به انجام برساند. بر محققان پوشیده نیست که نرم­افزارهای حاوی اطلاعات و داده­های غنی علمی، یکی از گزینه­های بسیار مهم در بررسی­های پژوهشی است و از لحاظ دستیابی آسان و صرفه­جویی در وقت، کمک شایانی به كاربران مي‌نمايد. اما وجود اطلاعات گسترده و دستیابی آسان به آن­ها، به‌تنهایی راهگشا نخواهد بود؛ زيرا در عصري که رشد اطلاعات از سرعت بسیار بالایی برخوردار می­باشد، مواجه با حجم بسیار بالای علوم، چه­بسا باعث سردرگمی مخاطبان، به­ویژه پژوهشگران هریک از عرصه­های علمی خواهد شد. بر این اساس، لازم است که با استفاده از راهکارهای مناسب در هموارسازي اين مسير، چاره‌انديشي شود كه از جمله اين راهكارها مي‌توان به دسته‌بندي موضوعي نرم‌افزارها اشاره كرد. در این مجال، به معرفي مجموعه نرم­افزارهای موضوعی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که اقدامی است در همین راستا، مي‌پردازيم.

 اهمیت دسته­ بندی موضوعی

آن­گونه که مشاهده می­شود، دنیای اطلاعات، از موضوعات مختلف و ميدان­هاي متفاوتي برخوردار می­باشد؛ این در حالی است که جویندگان علوم برای دسترسی هرچه آسان­تر و سریع­تر به محتوا و مطلب مورد نظر، ناگزیرند از شیوه­های جدید ارائه اطلاعات بهره ببرند که از جمله آن، دسته­بندی موضوعی منابع است. این امر، کمک شایانی به پژوهش در علوم نموده، حتی در حیطه تدريس علم نیز بسيار راهگشا خواهد بود. به بیان دیگر، از آنجا که تولیدکنندگان علوم، تنها در اندیشه ارائه اطلاعات جدید در عرصه­های مختلف هستند، افرادی كه با هدف پژوهش به فضای علمی پا می­گذارند، در ابتدای کار با موضوعات بسيار پراكنده‎اي روبه‌رو می‎شوند. از این رو، دسته­بندی و طبقه­بندی موضوعی، از نیازهای بسیار اساسی به شمار می­رود؛ در این حالت است که امید می­رود پژوهشگر به مسائل جديدي دست ‎يابد.

­مجموعه نرم­افزارهای موضوعی نور

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامي که از پيشگامان عرصه ارائه اطلاعات علمی به شمار مي‌رود و از دانش رایانه و محصولات نرم­افزاری ارزنده‌اي برخوردار است، بر این حقیقت واقف می­باشد که ارائه لوح­های فشرده حاوی اطلاعات علمی بسیار، در قالب دسته­بندی­های موضوعی، کمک خوبي به کاربران، به­ویژه پژوهشگران مي‌نمايد. از این رو، به ارائه مجموعه نرم­افزارهای موضوعی اقدام نموده است. بر این اساس، لازم ديديم که این مجموعه­ها معرفی گردند؛ باشد که مورد استفاده کاربران و پژوهشگران واقع گردد. در ادامه، دسته­بندی­های موضوعی، نرم­افزارهای موجود در هر مجموعه، و نیز اجمالی از محتوا و قابلیت­های ارائه­شده در هریک از اين برنامه‌ها بیان می­شود.

1. تفسیر و علوم قرآن (Interpretation and Quranic Sciences)

این مجموعه، با محوریت قرآن و تفسیر، مشتمل بر 6 نرم­افزار: جامع تفاسیر نور 1/2 (برنامه اصلی)، جامع تفاسیر نور 1/2  (ترتیل)، جامع تفاسیر نور 1/2 (قرائت مجلسی)، نور الأنوار 2/2، فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان و مشکاة الأنوار بوده، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ویژه قرآن‌پژوهان و محققان علوم اسلامی، ارائه گردیده است. محتوا و قابلیت­ های هریک از این نرم­افزارها به شرح ذیل می­باشد:

* جامع تفاسیر نور 1/2 (برنامه اصلی):

در این برنامه قرآنی، متن كامل 302 عنوان كتاب در 1419 جلد در زمينه: تفسير، ترجمه، آوانگارى، لغت و فرهنگ‏نامه، گنجانده شده است که این تعداد کتاب، مشتمل بر مواردی چون: متن كامل قرآن كريم به همراه 183 تفسير فارسی و عربی در 1224 جلد، و نیز 55 ترجمه فارسی (شامل 21 ترجمه برگرفته از تفاسير و 34 ترجمه مستقل) می­باشد. کاربر با استفاده از این نرم­افزار، به 47 ترجمه در 26 زبان خارجى، 4 عنوان تفسير انگليسى در 30 جلد، 5 فرهنگ‏نامه معتبر قرآنى در 32 جلد، 4 لغت‌نامه در 25 جلد، و نیز 3 آوانگاری انگليسی قرآن كريم دسترسی پیدا خواهد کرد. بیش از 1000 تصوير و افزون بر 60  قطعه فيلم مرتبط با آيات، در نگارخانه گنجانده شده است. شایان توجه می­باشد، از جمله قابلیت­های این برنامه می­توان به: امكان جستجوی پيشرفته در ترجمه قرآن به 13 زبان، تجزيه و تركيب تمامى آيات قرآن، و ارتباط آیات با احادیث از جنبه‌های مختلف اشاره کرد.

* جامع تفاسیر نور 1/2 (ترتیل):

برای استفاده از محتوای این نرم­افزار، ­باید پس از نصب برنامه اصلی جامع تفاسیر نور 1/2، به برنامه افزوده شود. 15 ترتيل كامل قرآن از اساتيد بنام، شامل: سعد الغامدی، حذیفی، مطرود، منشاوی، عبد الباسط، محمد جبرئیل، مصطفی اسماعیل، محمد ایوب، شاطری، سدیس، امام جمعه، پرهیزكار، سعیدیان، شریم و راشد محتوای این نرم­افزار را تشکیل می­دهد. ویژگی قابل توجه این برنامه صوتی، به‌كارگيری فنّاوری MP3در پخش قرائت‌ها، جهت استفاده در دستگاه پخش صوت می­باشد. همچنین کاربر می­تواند از ترجمه گویای فارسی و انگليسی موجود در این نرم­افزار بهره ببرد.

* جامع تفاسیر نور 1/2 (قرائت مجلسی):

شایان توجه است، در این مورد نیز برای استفاده از قابليت‌هاي صوتی، ­باید پس از نصب برنامه اصلی جامع تفاسیر نور 1/2، به برنامه افزوده گردد. کاربر با استفاده از این نرم­افزار به 159 قرائت مجلسی در بيش از 70 ساعت از اساتيد مشهور، مانند: مصطفی اسماعيل، عبد الباسط، منشاوی، غلوش، نعينع، بسيونی، سعيد مسلم، طبلاوی و شحّات محمد انور، دسترسی خواهد داشت. یکی از ویژگی­های این برنامه، نمايش ويژه آيات به هنگام تلاوت برخی از قاريان می­باشد. در قرائت‌های این نرم­افزار نیز، فنّاوری MP3 به کار رفته، تا در دستگاه پخش صوت قابل استفاده گردند.

* نور الأنوار 2/2:

متن كامل قرآن كريم با خطّ عثمان طه، 13 ترجمه به زبان‌هاي مختلف، محتوای این برنامه می­باشند. دسترسي به احاديث تفسيري و روايات مرتبط با هر آيه، در کنار فهرست شأن نزول سوره‌ها و آيات از 8 تفسير مشهور شيعه، از جمله قابلیت‌های این نرم­افزار به شمار می­رود. نمايش 390 تصوير مرتبط با آيات به همراه هفت قطعه فيلم، از دیگر امکانات این برنامه قرآني است.

* فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان:

با استفاده از این نرم­افزار، متن 10 جلدی تفسير اجتهادي التبيان في تفسير القرآن اثر شيخ طوسي، در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت. جستجوي موضوعي به وسيله: كليدواژه، نمايه و موضوع، و نيز عرضه فهرست بیش از 31000 موضوع برگرفته از تفسیر تبیان به همراه ارتباط ميان آيات قرآن و متن تفسير تبيان، از ویژگی­های ارزنده این نرم­افزار است.

* مشکاة الأنوار:

آنچه به وسیله این برنامه در دسترس کاربران و پژوهشگران قرار خواهد گرفت، متن کامل 502 عنوان كتاب در حدود 600 جلد از منابع مهم فارسی و عربی علوم قرآنی می­باشد. استخراج و ارائه شرح حال تفسیری 3167 تن از مفسران در قالب 35 نمایه از 27 منبع، قابل توجه است. افزون بر موارد یادشده، بيش از 000/30 چکیده درباره شرح حال مفسران، از امکانات دیگر نرم­افزار مشکاة الأنوار به شمار می­رود.

2. حدیث و علوم حدیث (Hadiths and Hadith-oriented Sciences)

با محوریت حدیث، 8 برنامه: جامع الأحادیث 5/3، گنجینه روایات نور، جامع الأحادیث 5/2، دانشنامه علوی، معجم موضوعی بحار الأنوار، درایة النور 2/1، نور الجنان و کتابخانه احادیث تفسیری، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ ویژه حدیث‌پژوهان و محققان علوم اسلامی، در این مجموعه موجود می­باشد. محتوا و قابلیت­های هر یک از این نرم­ افزارها به شرح ذیل است:

* جامع الأحادیث 5/3:

این برنامه که یکی از پرمحتواترین نرم­افزار­های حدیثی می­باشد، متن کامل 427 عنوان کتاب در 1142 جلد را در خود گنجانده است. این کتاب­ها، شامل منابع روایی شیعه به همراه ترجمه و شرح بوده، موضوعات: اخلاق، ادعيه و زيارات، تاريخ، تاريخ اهل بيت(ع)، تفسير، جوامع روايي، رجال، طب، فقه، كتب اربعه، كلام، لغت‌نامه و مناقب را شامل می­ شود. از جمله ویژگی­های این برنامه که در مسیر پژوهش کمک شایانی می­ باشد، مشاهده ترجمه‌ها و شروح در کنار متن کتاب اصلی، دسترسی به روایات مشابه و مقایسه بین آن­ها به همراه بازسازی سند احادیث کتب اربعه و وسائل الشیعه، می‌باشد.

* گنجینه روایات نور:

در این برنامه، متن و ترجمه كامل 233 عنوان كتاب در 381 جلد از منابع روايي طیّ موضوعات مختلف، برای استفاده کاربران قابل دسترس می­ باشد. امكان مشاهده ترجمه احاديث به زبان فارسي و مقايسه هم‌زمان با متن عربي، یکی از قابلیت­های قابل توجه این نرم­افزار است. به کمک این برنامه، تفسير آيات در متون روايي در اختیار کاربر قرار می­ گیرد.

* جامع الأحادیث 5/2:

متن کامل 187 عنوان كتاب در 442 جلد از 90 مؤلف محتوای این نرم­افزار می­باشد. شایان توجه است، متن 177 كتاب با اِعراب كامل ارائه گردیده، که می­تواند در کارهای پژوهشی کاربران مفید واقع گردد. قابلیت ارتباط آيات قرآن با احاديث، از جمله قابلیت‌های این برنامه حديثي است.

* دانشنامه علوی:

جهت دسترسی آسان علاقه­مندان به کتاب نهج البلاغه، در این نرم­افزار، متن کامل این کتاب گرانسنگ، بر اساس پنج نسخه معتبر، موجود می­باشد. قرائت متن کامل نهج البلاغه در کنار نمایش متن، بر ارزشمندی این برنامه افزوده است. افرادی که خواهان مطالعه پیرامون نهج البلاغه می­باشند، می­توانند از متن 265 جلد كتاب مرتبط که در این نرم­افزار قابل دسترسی است، بهره ببرند. همچنین 27 ترجمه به زبان: فارسى، انگليسى و فرانسه ارائه شده، تا کاربران بيشتري بتوانند از گنجینه­ های ناب این کتاب وزین، توشه­ها برگیرند. شایان توجه می­باشد، در مسیر ارتقای سطح رضایت­مندی کاربران، 32 عنوان شرح و تعليقه در 137 جلد به زبان‏هاى فارسى و عربى، در این برنامه گنجانده شده است. از این میزان، 7 شرح و ترجمه، به صورت منظوم می­ باشند.

* معجم موضوعی بحار الأنوار:

متن كامل كتاب بحار الأنوار اثر ارزشمند علامه مجلسی، محتوای این برنامه را به خود اختصاص داده است. شایسته می­باشد که گفته شود، نسخه به­ کاررفته، نسخه 110 جلدی بحار الأنوار (چاپ بيروت) است. جهت کارآمدی هرچه بیشتر این نرم­افزار در راستای فعالیت­های پژوهشی محققان، دستیابی به بيش از: 21000 كليدواژه، 108000 نمايه تركيبی، 134000 نشانی و 122000 موضوع برداشت­ شده از کتاب بحار الأنوار، امکان­پذیر می­ باشد.

* درایة النور 2/1:

پژوهشگران حوزه رجال و حدیث می­ توانند از متن 38 جلد كتاب رجالی، 55 جلد كتاب حديثی و 29 جلد لغت‌نامه که در این برنامه ارائه گردیده است، استفاده کنند. در این نرم ­افزار، تمامي اسناد كتب اربعه و وسائل الشيعه، بازسازي و ارزيابی شده ­اند. شایان توجه می­باشد، شناسايي راويان از طريق فهرست‌هاي عناوين معيار و اصلي، و امكان تركيب دو يا چند راوي با يكديگر، از جمله ویژگی­ های این برنامه به شمار می­رود.

* نور الجنان:

در نتیجه استفاده از این نرم­افزار پرارزش، بهر­ه­مندی معنوی از قرائت كامل مفاتيح الجنان و صحيفه سجاديه، نصیب مشتاقان دعا و نیایش خواهد شد. افزون بر این، شرح، تفسير و ترجمه مفاتيح الجنان و صحيفه سجاديه، جهت استفاده پژوهشگران این حوزه از علوم اسلامی، ارائه گردیده است. از دیگر آثار قابل دسترسی در این برنامه، می­توان به 67 عنوان کتاب در زمينه: دعا، اخلاق و سير و سلوك، اشاره کرد.

* کتابخانه احادیث تفسیری:

با کمک این نرم­افزار، متن کامل 69 عنوان كتاب عربي و فارسي در 498 جلد از احاديث تفسيري، در اختیار کاربران می­باشد. در کنار این محتوای پربها، ویژگی قابل توجهی وجود دارد که از آن‌جمله مي‌توان به ارتباط­دهی ميان قرآن كريم با كتب حديثي و تفاسير روايي برنامه اشاره نمود كه به فهم آيات از نگاه اهل بيت(ع)، کمک شایانی خواهد نمود.

3. معصومان(ع) (The Infallibles)

این مجموعه، با محوریت تاریخ، سیره و عقاید اسلامی، 4 نرم­افزار: سیره معصومان(ع)، نور الولایة، حماسه عاشورا و دانشنامه نبوی را به خود اختصاص داده، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ ویژه پژوهشگران حوزه اهل­­بیت­شناسی، بسیار مفید می­باشد. محتوا و قابلیت­های هریک از این نرم­افزارها به شرح ذیل است:

* سیره معصومان(ع):

در این برنامه، متن کامل 445  عنوان کتاب فارسی، عربی و انگلیسی در 1383 جلد، موجود می­ باشد. تدوين درختواره معصومان(ع) در محورهاي گوناگون، اتصال بيش از 230 عنوان كتاب به درختواره معصومان(ع) و استخراج حدود 50000 كليدواژه غير تكراري، از جمله ویژگی­ های این نرم ­افزار است. همچنین ارائه بيش از 1300 آيه قرآن مرتبط با معصومان(ع) جهت انجام پژوهش­ های مرتبط بسیار راهگشا خواهد بود. گفتنی است، در این برنامه اشعار و زيارت‌نامه‌هاي خاص معصومان(ع) گردآوری شده، که کاربران می­توانند از قابليت پخش صوت آن­ها نیز بهره­مند شوند.

* نور الولایة:

126 جلد از منابع مهم در زمينه امامت و ولايت، محتوای این نرم­افزار را تشکیل می­دهد که «عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار» یکی از منابع مهم آن می­ باشد. پژوهشگران می­ توانند از طريق فهرست گزينشي، در بيش از 31000 عنوان باب و سرفصل کتب این برنامه، به جستجوي موضوعي بپردازند.

* حماسه عاشورا:

آنچه در این نرم­افزار ارائه شده، برگزیده متن عربی و فارسی بیش از 30 عنوان منبع معتبر تاریخی (شامل مستندات و عوامل شکل‌گیری حادثه عاشورا و آثار وضعی آن) به همراه متن کامل بیش از 20 عنوان اثر با موضوع تحلیل ماهیت و انگیزه‌های نهضت حسینی می­باشد که کاربران می­ توانند در کنار بهره­مندی از این محتوای غنی، از قرائت کامل بیش از 15 زیارت‌نامه و مناجات نیز استفاده کنند. در این برنامه، نقشه کامل مسیر حرکت کاروان امام حسین(ع) از مدینه تا مدینه قابل دسترسی می­باشد.

* دانشنامه نبوی:

کاربر به کمک این نرم­افزار، به آیات و کلمات قرآنی مرتبط با پیامبر اعظم(ص) که به تفسیر و بیان شأن نزولشان نیز مرتبط هستند، دسترسی دارد. شایان توجه می­باشد، جهت استفاده پژوهشگران حوزه سیره فردی و اجتماعی رسول اكرم(ص)، درختواره‌ای با بيش از 15000 مدخل و 35000 فیش (از 19 عنوان كتاب در 53 جلد)، تدوین و ارائه گردیده است. کتابخانه تخصصی پیامبر اعظم(ص) مشتمل بر 246 عنوان در 894 جلد، از بخش­های وزین این دانشنامه الكترونيكي است. ارائه افزون بر: 6800 كلیدواژه، 41000 نمایه و 36000 موضوع استخراج‌شده از سخنان رسول اكرم(ص) برگرفته از کتاب بحار الأنوار، ویژگی دیگر این نرم­افزار می­باشد.

4. فقه واصول (Islamic Jurisprudence and Its Principles)

با محوریت فقه و اصول فقه، 5 برنامه: جامع فقه اهل بیت(ع) 2،درختواره فقه، نور الفقاهة 3، کتابخانه اصول فقه و نور الشریعة، این مجموعه غنی را شکل داده­اند که جهت استفاده فقه‌پژوهان و محققان علوم اسلامی ارائه گردیده است. محتوا و قابلیت­های این نرم­افزارها به شرح ذیل می­باشد:

* جامع فقه اهل البیت(ع) 2:

پژوهشگران حوزه فقه اسلامی می­توانند با استفاده از این برنامه، از متن كامل 1251 عنوان كتاب و رساله فقهی در 3019 جلد از 413 مؤلف، در موضوعات گوناگون بهره ببرند. ارتباط 67 عنوان متن در 269 جلد با 371 عنوان شرح، حاشيه و ترجمه‌ در 1657 جلد، قابلیت درخور توجهی است که به محققان کمک می­کند تا پژوهش خود را به شکل شایسته­ای سامان ببخشند. ارائه فهرست آيات الأحكام در هر يك از ابواب فقهي شامل 1191 آيه و پيوند آن‌ها به متون فقهي، در کنار اتصال 143 قاعده فقهي با 31471 پيوند مرتبط با متن، و اتصال 62 باب فقهي با 16400 پيوند مرتبط با متن، از قابلیت­های ویژه این نرم­افزار است. ايجاد ميزهاي پژوهشي مستقل با امكان دسته‌بندي دلخواه كتب برنامه و تحقيقات گسترده در آن­ها، ویژگی دیگر این برنامه به شمار می­رود. از آنجا که در مسیر انجام کارهای پژوهی، در گستره کتب فقهی، وجود منابع حوزه لغت­نامه و شرح اصطلاحات بسیار حائز اهمیت می­باشد، از این رو، متن 14 دوره لغت‏نامه در 116 جلد و 9 دوره اصطلاحات فقهي و اصولي در 28 جلد، جهت استفاده کاربران، در این نرم­افزار گنجانده شده است.

* درختواره فقه:

این برنامه مشتمل بر نمودار درختي 57 باب از ابواب فقه اسلامي بوده است كه به متون كتب علماي پيش از شيخ طوسي متصل می­باشند. نمايش درختواره فقه به سه صورت: ترتيب ابواب فقهي، الفبايي و موضوعي، به همراه ارتباط دوسويه ميان دو يا چند شاخه در يك باب، يا ابواب مختلف فقهي از دیگر امکانات این برنامه است.

* نور الفقاهة 3:

جهت استفاده طلاب و دانش­پژوهان علوم حوزوی، متن کامل 6 عنوان كتاب فقهى و اصولى حوزه‌هاي علميه در 33 مجلد، در این نرم­افزار موجود می­باشد. ارائه بيش از: 22000 كليدواژه، 84000 نمايه تركيبى و 86000 نشانى در این برنامه به همراه افزون بر 86000 موضوع برگرفته از كتب فقهى و اصولى، برای کاربران بسیار راهگشا است. توضيح 10008 واژه و اصطلاح فقهى و اصولى بر اساس 6 مأخذ معتبر، یکی دیگر از ویژگی­های این نرم­افزار است که قابل توجه می­باشد.

* کتابخانه اصول فقه:

76 عنوان كتاب در 156 جلد از 59 مؤلف در زمینه اصول فقه، محتوای این کتابخانه را به خود اختصاص داده است. از جمله امکانات این برنامه، می­توان به ارائه فهرست اصطلاحات اصولی اشاره کرد.

* نور الشریعة:

محتوای این نرم­ افزار، متن 4 جلدی شرائع الإسلام به همراه 23 عنوان شرح و حاشیه در 121 جلد می ­باشد. افزون بر این، متن 6 عنوان فرهنگ اصطلاحات فقهی و اصولی در 8 جلد، جهت استفاده پژوهشگران در خصوص فهم معناي واژگان لغوی و اصطلاحی ارائه گردیده است. دسترسی به بیش از:  8800 کلیدواژه، 20500 نمایه، 9750 موضوع و 9750 نشانی به منظور بازیابی مطالب متون برنامه، از امکانات این نرم ­افزار به شمار می­ رود.

5. علوم عقلی (Rational Sciences)

در این مجموعه، با محوریت فلسفه، کلام و عرفان، 4 برنامه: کتابخانه کلام اسلامی 2/1، کتابخانه حکمت اسلامی، نور الحکمة 3 و عرفان 2 ارائه گردیده است؛ به این امید که برای استفاده پژوهشگران این حوزه از علوم اسلامی مفید باشد. محتوا و قابلیت­های هر یک از این نرم­افزارها به شرح ذیل است:

* کتابخانه کلام اسلامی 2/1:

660 عنوان کتاب فارسی و عربی در 1428 جلد به همراه 51 عنوان کتاب به زبان انگلیسی در موضوعات مختلف کلامی، محتوای این برنامه را تشکیل می­دهد. دیگر محتوای این نرم­افزار، 13 عنوان فرهنگ‏نامه مهم کلامی و عمومی می­باشد که در مسیر پژوهش بسیار راهگشا خواهد بود. از جمله امکانات این برنامه، دسترسی به تفسیر آیات در کتب کلامی برنامه است.

* کتابخانه حکمت اسلامی:

محتوای این نرم­افزار، مشتمل بر: 210 عنوان كتاب در 259 جلد از متون حكمت به زبان فارسی و عربی تا زمان ملا هادی سبزواری می­باشد که این منابع موضوعات گوناگونی را دربر گرفته­اند. 110 كتاب و مقاله به زبان انگلیسی از فلاسفه یونان به همراه 11 عنوان فرهنگ‌نامه، بر غنای این برنامه افزوده، تا کاربران بتوانند کارهای پژوهشی خود را به شکلی کامل­تر، سامان ببخشند.

* نور الحکمة 3:

24 عنوان از مهم‏ترين كتب عقلى در زمينه فلسفه، منطق و كلام طیّ 41 جلد، محتوای این نرم­افزار را به خود اختصاص داده است. ارائه بیش از:  5000 کلیدواژه، 63000 موضوع و نيز 63000 نشانی به منظور بازیابی مطالب متون برنامه، یکی از ویژگی­های این نرم­افزار می­باشد. افزون بر این، توضیح اصطلاحات فلسفی به 5 زبان بر اساس 7 مأخذ معتبر، ویژگی دیگری است که بر کارآمدی این برنامه افزوده است.

* عرفان 2:

نمايش 40 عنوان كتاب در 94 جلد از مهم‏ترين كتب عرفانى با حواشى و تعليقات، محتوایی است که با استفاده از این نرم­افزار در دسترس کاربر قرار می­گیرد. در این برنامه، 17 عنوان شرح و 5 عنوان ترجمه با متن اصلى آن‌ها، ارتباط داده شده که برای پژوهشگران کمک بسیار خوبی خواهد بود. همچنین جهت آسان­بخشی در امر پژوهش، امکان جستجو در بيش از 25000 عنوان باب، از طريق فهرست گزينشي برای کاربران قرار داده شده است.

6. تاریخ (History)

با محوریت تاریخ، جغرافیا و میراث فرهنگی، در این مجموعه 6 نرم­افزار: نور السیرة 2، جغرافیای جهان اسلام، تراث 2، تراجم و کتاب­شناسی 2، تاریخ ایران اسلامی و کتابخانه جامع حج 2 گردآوری شده، که عموم اشخاص، به­ ویژه پژوهشگران علوم اسلامی می­ توانند از آن بهره ببرند. محتوا و قابلیت­های این برنامه­ ها به شرح ذیل می­ باشد:

* نور السیرة 2:

در این نرم­افزار، متن کامل 83 عنوان كتاب فارسی و عربی در 410 جلد قابل دسترسی است که این آثار در زمینه: تاریخ عمومی، تاريخ فرهنگي، تاريخ محلي، سيره نبوی، جغرافياي تاريخي، طبقات و شرح حال، انساب و قبائل می­باشند. استخراج مفاهيم تاريخی در 10 گروه اصلی به همراه ارائه متون ارزشمند تاريخی قرن سوم تا قرن نهم هجری، از ویژگی­های این برنامه به شمار می­رود. کاربر با استفاده از این نرم­افزار به نقشه‌های تاریخی، تصاویر و شجره‌نامه‌های متعدد دسترسی خواهد داشت.

* جغرافیای جهان اسلام:

با استفاده از این برنامه، متن کامل 79 عنوان كتاب در 169جلد از منابع جغرافيا به زبان فارسي و عربي، در موضوعات گوناگون، قابل استفاده برای کاربران خواهد بود. در این نرم­افزار، بخش مستقلي به نام «جاي‌ها» ارائه شده است؛ شایان توجه می­باشد كه در بخش یادشده، فهرست الفبايي بيش از 20000 اسمِ مكان به كار رفته در منابع برنامه، در دسترس است که دارای قابليت جستجو در متون نیز می­باشد. همچنین، امكان ارتباط بيش از 4000 واژه مكان با نقشه‌هاي مربوط به آن‌ها، از دیگر ویژگی­های این بخش از برنامه است.

* تراث 2:

متن کامل 283 عنوان کتاب فارسی و عربی در 529 جلد، در زمینه: آداب، فرهنگ، علوم و تاریخ اجتماعی مسلمانان، محتوای این نرم­افزار را تشکیل می­دهد. جهت استفاده هرچه بهتر کاربران از این برنامه، کتاب‌ها در موضوعاتی همچون: دبیری، کتابت، امثال، امالی، حکایات و سیاست­نامه، دسته­بندی شده­اند.

* تراجم و کتاب­شناسی 2:

علاقه­مندان به مطالعه و پژوهش در مباحث مرتبط با شخصيت‏شناسى و كتاب‏شناسى، می­توانند از متن 10 عنوان كتاب در 66 جلد ارائه­شده در این نرم­افزار بهره ببرند. گفتني است، فهرست 55450 عنوان از اَعلام كتب، به همراه فهرست 25210 عنوان از اَعلام اشخاص، در راستای پژوهش کاربران بسیار راهشگا خواهد بود.

* تاریخ ایران اسلامی:

محتوای این برنامه، مشتمل بر: 276 عنوان كتاب در 472 جلد در زمينه تاريخ ايران دوره اسلامي، به زبان فارسي و عربي است. این کتاب­ها، موضوعات: تاريخ عمومي، تاريخ محلي ايران، تاريخ دولت‌ها و سلسله‌هاي ايران، سفرنامه‌ها و منابع پژوهشي جديد را دربرمی­گیرند.

* کتابخانه جامع حج 2:

700 جلد كتاب و مجله از آثار منتشرشده حوزه نمايندگي وليّ فقيه در امور حج و زيارت، شامل موضوعات: احكام و مناسك حج،‌ اسرار و معارف حج، اعتقادات و پاسخ به شبهات، تاريخ مكه و مدينه، سفرنامه و خاطرات، مباحث اجتماعي و سياسي حج، عتبات عاليات، ادعيه و حديث، نشريات، مرجع، محتوایی است که با استفاده از اين نرم­افزار در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت.

7. ادبیات (Literature)

جهت استفاده عموم اشخاص و علاقه­مندان به متون ادبی، به­ویژه پژوهشگران ادبیات فارسی، با محوریت اخلاق، عرفان، فرهنگ و ادب فارسی، این مجموعه با 2 نرم­افزار: مثنوی معنوی و شاهنامه فردوسی، تولید شده است. محتوا و قابلیت­های این دو نرم‌افزار به شرح ذیل می­باشد:

* مثنوی معنوی:

در این برنامه، متن كامل مثنوی معنوی به خطّ نستعلیق بر اساس نسخه چاپي نيكلسون ارائه گردیده، که کاربران می­توانند از صوت كامل ابیات که توسط استاد حسين آهي و آقاي امير نوري قرائت شده است، بهره ببرند. جهت مراجعه علاقه­ مندان به مباحث گسترده ­تر پیرامون ابیات، 4 شرح مبسوط بر ابيات مثنوی در 18 جلد، قابل دسترسی می­ باشد. از جمله ویژگی­های این برنامه می‌توان به مواردی همچون: ارتباط ابيات مثنوی با آيات قرآن كريم، روايات معصومان و گفتار بزرگان، به همراه ارتباط شروح با ابيات و آيات قرآن كريم، اشاره کرد. همچنین ارائه فهرست اَعلامِ: اشخاص، اماكن، قبایل و فِرَق، در کنار دسترسی به آرايه‏ های ادبی و كتاب‏شناسی جامع مثنوی، بر ارزشمندی این برنامه وزین افزوده است. نمايش رديف و قافيه ابيات، از دیگر امکانات این نرم­افزار به شمار می­ رود.

* شاهنامه فردوسی:

روايت و متن شاهنامه فردوسى بر اساس نسخه چاپي مسكو با صداى آقاى اسماعيل قادرپناه، محتوای این برنامه را تشکیل می­دهد. محتوای دیگر این نرم­افزار، ارائه 7 ترجمه و شرح شاهنامه در 20 مجلد به چهار زبان از 8 نويسنده، و نیز متن كامل 46 مقاله برگزيده در مورد شاهنامه و حكيم فردوسى می­باشد. ارائه توضيح بيش از 8500 واژه و معرفى افزون بر 2000 نام موجود در شاهنامه، کمک شایانی در فهم ابیات خواهد نمود. نمايش همزمان متن شاهنامه و شرح مربوط به ابيات جارى، و نیز نمایش ابيات كامل شاهنامه به صورت خطّ نستعليق و امكان چاپ آن‌ها، از جمله ویژگی­های این برنامه است. ارائه تصاويرى از آثار هنرى مرتبط با شاهنامه و پخش 2 ساعت فيلم، سبب جذابیت بیشتر این اثر فاخر گشته است.

8. آثار بزرگان (Works of great scholars)

این مجموعه، با محوریت شخصیت­ ها، و علوم و معارف اسلامی، 29 نرم­افزار مربوط به بزرگان عرصه علوم اسلامی را در خود گنجانده، که عموم اشخاص، به­ویژه پژوهشگران علوم اسلامی، می­ توانند از این مجموعه نرم­ افزاری ارزشمند بهره­ های فراوان علمی ببرند. شایان توجه می­ باشد، هر یک از این 29 برنامه نرم­ افزاری، مشتمل بر: آثار، یادداشت­ ها و مباحث درسی دانشمندان و عالمان دینی بوده، با ارائه امکانات و قابلیت­ های پژوهشی مورد نیاز، کتابخانه پرباری برای محققان حوزه علوم اسلامی را ارائه نموده است. این دانشمندان و عالمان فرزانه عبارت­ اند از: شیخ طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی، ثقة الإسلام کلینی، آخوند خراسانی، شیخ مفید، شیخ بهایی، شیخ صدوق، ابن سینا، مجلسیین، ابوالفتوح رازی، فیض کاشانی، فاضلین نراقی، محدث قمی، دانشنامه امام شهید سید محمدباقر صدر، امام خمینی، شهید مطهری، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله خوئی، آیت الله فاضل لنکرانی، آیت الله بهجت، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله مظاهری، آیت الله سید محمدصادق روحانی، آیت الله سبحانی، حجت الاسلام والمسلمین قرائتی، سید کمال حیدری و علامه حسن‌زاده آملی. همچنین در این مجموعه، آثار مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی نيز در دسترس کاربران می­ باشد.

اطلاعات تکميلي

  • تاریخ انتشار نسخه چاپی: دوشنبه, 25 شهریور 1392
  • صفحه در فصلنامه: صفحه 32
  • شماره فصلنامه: فصلنامه شماره 43
بازدید 66269 بار
شما اينجا هستيد:خانه