ره آورد نور

مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي افتخار دارد كه در طي بيست سال تلاش شبانه‌روزي در عرصه دين‌پژوهي و فناوري اطلاعات محصولات ارزشمند و درخور توجهي را به جامعه علم و انديشه تقديم داشته است. به منظور آشنايي علاقه‌مندان و محققان گرامي با توليدات نور، در ذيل فهرستي از نرم‌افزارهاي اين مركز كه به همت دست‌اندكاران آن و يا با مشاركت مركز با ديگر مؤسسات و مراكز سامان يافته، فهرست مي‌گردد. به طور كلي، در خصوص موضوعات اين برنامه‌ها مي‌توان به اين موارد اشاره كرد: تفسیر، عقاید، ادعیه، حدیث، نهج البلاغه، تاریخ و سيره، عرفان، اخلاق، فلسفه، منطق، اصول، فقه، رجال، جغرافیای اسلامی، مجموعه آثار، شعر و ادب، تراجم و کتاب‌شناسی.

چکيده

معماری سرویس‌گرا، روش جدید و در حال تکامل برای ساخت برنامه‌های توزیع شده است و یکی از جدیدترین دستاوردهای صنعت مهندسی نرم‌افزار می‌باشد که استفاده از آن روز به روز گسترش می‌یابد. در این مدل، نرم‌افزار به عنوان مجموعه‌ای از سرویس‌ها مطرح می‌شود. این معماری نرم‌افزاری می‌تواند توسط فناوری‌های مختلفی پیاده‌سازی شود که جدیدترین و پرکاربرد‌ترین روش پیاده‌سازی آن، استفاده از وب‌سرویس است. وب‌سرویس‌ها توابعی هستند که بین نرم‌افزار‌ها در بستر وب ارتباط برقرار می‌کنند. سرویس‌گرایی فراتر از یک معماری نرم‌افزاری است و می‌تواند معماری و ساختار سازمان‌های علوم اسلامی و مراکز تحقیقاتی را متحول کند. از‌ اين ‌رو، سرویس‌گرایی به عنوان یک راهکار مهم در توسعه نرم‌افزار‌های علوم‌اسلامی مطرح است.

اشاره

یکی از موضوعات مهم در نرم افزارهای تولیدی مراکز و مؤسسات علمی و پژوهشی، در نظر گرفتن امکاناتی است که استفاده از برنامه را به شیوه‏ای مطلوب تسهیل کرده و راه های مختلفی را برای دست‏یابی کاربر به مطلب مورد نظر هموار می‏سازد. از جمله این قابلیت‏ها، امکان کارآمد و مفید «جستجو» است که برای کاربران و محققان اهمیت درخور توجهی دارد.

ارائه شیوه های گوناگون برای دسترسی به مطالب دلخواه و گنجاندن راه های متعدد جستجو در محتوای یک نرم افزار به منظور نیل به پاسخ دلخواه، از ویژگی‏های ارزشمند یک کتابخانه دیجیتالی است. این مهم در تمام نرم افزارهای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به شکل کاربردی و پیشرفته در نظر گرفته شده است. «تنوع» و «سرعت»، دو ویژگی بازر قابلیت جستجوی نرم افزارهای نور است.

چکیده

در این نوشتار علاوه بر آشنایی مختصر با قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان، بر لزوم رعایت و اجرای این قانون در نرم‌افزارهای اسلامی تأکید شده است. همچنین اموری که باعث نقض این قانون از طرف کاربران می‌شود، مورد بحث قرار گرفته و در نهایت، راهکارهایی برای جلوگیری از نقض قانون فوق ارائه گردیده است.

اشاره

نظر به انتخاب نرم‌افزار جامع تفاسیر نور در سومین جشنواره جهانی WSA به عنوان نرم‌افزار برتر و بهترین در محتوای الکترونیک و خلاقیت، به حضور آقای رحمانی مدیر بخش ارتباطات و تبلیغات معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رسیدیم تا ضمن آشنایی بیشتر با این جشنواره جهانی، از چگونگی دستیابی مرکز به این موفقیت درخشان اطلاع یابیم. آنچه می‌خوانید، حاصل این گفتگو است.

 اشاره

امروزه به كارگيري روش‌ها و ابزارهاي جديد به منظور بهبود آموزشی و كمك به سرعت بخشيدن اهداف‌، از اصول شناخته شده در امر آموزش است كه نسبتاً بيشتر متخصصان و اساتید آموزش، استفاده از نرم‌افزار و دنياي ديجيتال را بهترين روش مي‌دانند؛ زیرا مشكلات سنّتى انتقال اطلاعات كه شامل: پيمودن مسيرهاى طولانى‌، صرف هزينه‌هاى سنگين مالى‌، اتلاف وقت و زمان بر بودن مى‌شد، با وجود فناورى‌هاى نوين آموزشی كاهش يافته و اطلاعات و آموخته‌ها در كوتاه‌ترين زمان و با صرف حداقل هزينه قابل دسترسى گرديده است.

در اين نوشتار سعي شده است ضمن بررسي تأثيرات نرم‌افزارهاي رايانه‌اي در امر آموزش حجاج، به تأثیر حج بر گسترش این نرم‌افزارها  به‌خصوص در روش‌های نوین بپردازد.

چکيده

نرم افزار فيش­ نگار از جمله برنامه هايی است که توسط مؤسسه خدمات کامپيوتری نور و با هدف کمک به پژوهشگران در امر فيش ­برداری تهيه و توليد شده است. اين مقاله در صدد نقد و بررسی امکانات و قابليت‏های مختلف اين نرم افزار است.

درآمد

تاریخ اسلام همواره شاهد بروز اندیشه ‏های گوناگون در حوزه معارف و عقاید اسلامی بوده است و برای پاسداشت از اصول ناب دینی و صیانت پیکره اسلام از آسیب هر گونه شبهه و انحرافی در حوزه عقیده، عالمان ربانی و اندیشمندان مسلمان تلاش‏های شایسته و آثار گرانقدری را از خود به یادگار گذاشته‏ اند.

چکیده

این مقاله به ذکر اهمیت ثبت و نگهداری الکترونیکی مستندات در سازمان‌ها پرداخته و دلایل اصلی لزوم تغییر روش نگهداری مستندات از شیوه های کاغذی و فیزیکی به دیجیتالی را بیان می کند. همچنین برخی سیستم های ثبت و مدیریت مستندات سازمان‌ها و چگونگی کار با آن‌ها را معرفی نموده و مهم ترین مشکلاتی را که هر یک از این سیستم ها با آن مواجه هستند، مورد بررسی قرار می‌دهد و در نهایت، یک روش جدید برای ثبت، نگهداری و مدیریت مستندات ارائه می نماید که بسیاری از نقاط ضعف سیستم های مشابه را پوشش داده و از مزایایی برخودار است که برای استفاده عمومی بسیار مناسب است.

راهکارهایی مانند پورتال های سازمانی می توانند این وظیفه را بر عهده بگیرند. این مقاله قصد دارد علاوه بر ذکر راهکارهای معمول که در برخی سازمان‌ها به کار می رود، شیوه دیگری ارائه دهد که به‌سادگی قابل استفاده بوده و هیچ گونه مدیریت پیچیده ای نمی طلبد.

فناوری جدید اطلاعات با تمام فراز و فرودی که در این دو دهۀ اخیر داشته است، در گسترش علوم اسلامی به‌خصوص علوم اهل‌بیت(ع) گام مؤثری برداشته است و حوزه های علمیه و همچنین مراکز آموزشی، پژوهشی و فرهنگی تشیع در استفاده از این فناوری جدید و تولید نرم‌افزار‌های رایانه‌ای و اینترنت از پیشگامان این عرصه بوده اند و توانسته‌اند با برخورداری از این بستر نوین به تولید صدها نرم‌افزار رایانه ای و پایگاه های اینترنتی و ایجاد کتابخانه‌های دیجیتالی همّت گماشته و پیام اسلام و تشیع و معنویت را در گستره جهان گسترش داده و علاقه‌مندان را سیراب نمایند.

این نوشتار سعی نموده است به بررسی تأثیرات نرم‌افزارهای رایانه‌ای بر گسترش فرهنگ دینی و چالش‌های فرا روی آن بپردازد.

چکیده

از ابتدای پیدایش نرم‌افزار، تشخیص کیفیت آن به عنوان یک چالش اساسی مطرح بوده است. در این میان، ظهور شیء‌گرایی نیز نیاز به تدوین معیارهایی منطبق با مفاهیم این راهکار را حیاتی قلمداد می‌نماید. افزون بر این، فقدان روشی خوش‌تعریف و انعطاف‌پذیر جهت نگاشت صفات کیفی سطح پایین به معیارهای سطح بالای نرم‌افزار نیز مسأله‌ای است که تاکنون جواب مناسبی نیافته است. در این مقاله تلاش شده است تا با تعریف یک مدل خوش‌تعریف و منعطف، معیارهای کیفی سطح پایین طراحی شیء‌گرا را به معیارهای کیفی سطح بالا نگاشت نمود.

مقدمه

در جهان آشوب‌زده کنوني که ارزش‌ها در ميان هياهوي دنياطلبان و بمباران تبليغات مسموم آنان به فراموشي سپرده شده، خلأ معنويت بيش از هر زمان ديگري رخ نموده و موجبات عصيان و انزجار از زندگي سرد، بي‌روح و بي‌پشتوانه کنوني را فراهم کرده است. از اين رو، براي ما مسلمانان، بيش از هر زمان ديگر، ضرورت حاکم نمودن فرهنگ وحياني در متن زندگي فردي، اجتماعي و سياسي احساس مي‌شود.

مقدمه

در عصر حاضر كه دشمنان و بدخواهان به هر طريقي سعي دارند تديّن و ايمان مسلمانان را هدف قرار دهند و حتي به گونه‌اي مسأله ظهور منجي آخرالزمان مورد ترديد قرار داده و آن را انكار مي‌كنند، بر پژوهشگران مسلمان و خصوصاً تشيع واجب است كه با استفاده از تمامي علوم و داشته‌هاي خود به تشريح فلسفه غيبت امام زمان‌(عج) بپردازند.

نرم‌افزار «همراه منتظر» يكي از محصولات بنياد فرهنگي حضرت مهدي موعود(عج) در اصفهان است كه در جهت ترويج معارف و آموزه‌هاي ناب مهدويت توليد شده است. اين بنياد به كمك فناوري اطلاعات به ارائه متون و كتب ارزشمندي در زمينۀ بحث مهدويت همت گماشته و توانسته است رسالت رسانه‌اي خود در اين زمينه را تحقق بخشد.

اشاره

جهان امروز و آینده به منظور دستیابی به قله‌های فضیلت و کمال، نیازمند شناخت و توسعه اندیشه‌های سترگ بنیان‌گذار انقلاب شکوهمند اسلامی، حضرت امام خمینی(س) است. به همین روی، عرضه مجموعه آثار معمار کبیر انقلاب، آن هم در قالب یک کتابخانه الکترونیکی و نرم‌افزاری جامع، امری لازم و ضروری می‌نمود. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که از جمله بزرگ‌ترین مراکز تولید کننده نرم‌افزارهای علوم اسلامی در دنیا به شمار می‌رود، به سفارش مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) اقدام به تولید نرم‌افزار مجموعه آثار امام(س) با قابلیت‌های کارامد و متنوع پژوهشی نموده است و گامی دیگر در این عرصه پر افتخار برداشته است.

برای آشنایی بهتر و بیشتر با محتوا و قابلیت‌های فنی این نرم‌افزار به حضور متکفل پروژه مجموعه آثار حضرت امام خمینی(س)، جناب آقای جعفر سلطان پور رسیدیم و با بیان پرسش‌هایی چند از توانمندی‌ها و امکانات ارزشمند این کتابخانه الکترونیکی جویا شدیم. آنچه در ذیل می‌خوانید، حاصل این گفتگو است.

اشاره

امروزه به کارگیری روش‌ها و ابزارهای جدید به منظور بهبود بهره‌وری منابع تحقیق و کمک به سرعت بخشیدن نیل به اهداف، از اصول شناخته شده در امر پژوهش است و به طور معمول، بیشتر پژوهشگران استفاده از نرم‌افزار و دنیای دیجیتال را بهترین روش می‌دانند؛ ولی به روز نبودن نرم‌افزارها و عدم سازگاری بعضی از آن‌ها با سیستم‌های جدید و همچنین کامل نبودن اطلاعات، از مسائل جدی است که استفاده از نرم‌افزار‌ها را برای محققان با مشکلات جدی مواجه کرده است. در این نوشتار سعی می‌شود که مهندسی مجدد نرم‌افزار در حوزه علوم اسلامی و نیز موانع و راهکارهای آن، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

نرم‌افزار چند رسانه‌ای دانشنامه نبوی که به همت متخصصان و کارشناسان مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی تولید شده است، پنجشبه 22 اسفند 1387 با حضور حضرت آيت‌الله العظمی نوری همدانی و حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، و جمع کثیری از اساتید حوزه و دانشگاه و سایر مسئولان اين مرکز و پژوهشگران ديني، در قم رونمايي شد.

 دوربيني براي ثبت تصاوير به صورت سه بعدي‌

شركت فوجي‌فيلم اولين دوربين ديجيتالي را به‌ همراه تصوير سه بعدي توليد كرد. با توجه به اين‌كه تمام بازارهاي دوربين ديجيتال به‌شدت با يكديگر در حال رقابت هستند و قصد دارند متفاوت از يكديگر عمل كنند، در اين ميان، شركت فوجي‌فيلم دوربين ديجيتالي را توليد كرده كه مي‌تواند تصاوير سه بعدي را ايجاد كند.

اين دوربين قادر است تمام فضاي اطراف يك شيء را از زواياي مختلف عكسبرداري كند. كاربران فقط با فشار دكمه شاتر مي‌توانند يك تصوير سه بعدي از آن چيز دريافت كنند. شركت فوجيفيلم سال آينده اين نوع دوربين (Fine Pix Read3D) را وارد بازار مي‌كند.

اشاره

پايگاه اينترنتي حوزه ­نت، در جهت اطلاع­ رساني به پژوهشگران و علاقه­مندان مباحث مربوط به انقلاب و نيز تقويت هرچه بهتر دانشنامه انقلاب اسلامي، اقدام به عرضه دانشنامه دفاع مقدس نموده است. به منظور آشنايي بهتر با اين دانشنامه اينترنتي، به حضور مدیر محترم پایگاه حوزه جناب حجه الاسلام والمسلمین دکتر ترخان رسيديم و در گفتگويي صميمي اهداف، ساختار و بخش­هاي مهم اين دانشنامه را جويا شديم. آنچه پيش­روي شما است، حاصل اين مصاحبه است كه اميد می رود مورد استفاده خوانندگان عزيز قرار گيرد.

 اهميت جامعه اطلاعاتي

رونمایی از جامع ترین نرم‌افزار فلسفی با عنوان «کتابخانه حکمت اسلامی» با حضور علما، فضلا و فرهیختگان حوزه و دانشگاه هجدهم مهرماه سال جاری در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار شد.

در ابتدای مراسم حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری، دبیر شورای عالی اطلاع رسانی کشور و رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با بیان آیه «و من یؤت الحکمه فقد اوتی خیراً کثیرا» ارائه نرم‌افزار کتابخانه حکمت اسلامی را  برگ زرین دیگری از خدمات و زحمات شبانه روزی محققان و پژوهشگران مرکز تحقیقات دانست که هم اکنون به ثمر نشسته است.

اشاره

سیره و روش زندگانی رسول خدا(ص) از نخستین روزهای پیامبری و حتی پیش از آن، توجه بشر، به­ خصوص شیعیان و مسلمانان را به خود جلب کرده است و این امر پس از نزول آیه 21 سورۀ احزاب (لقد کان لکم فی رسول الله أسوه حسنه) بیش از پیش اهمیت یافت و الگوپذیری از زندگی ایشان با تأکید خداوند متعال روزافزون گشت.

اهمیت سیره و روش زندگی پیامبر سبب شد تا بعد از وداع ایشان از این دنیا، گزارش­ ها و روایات مربوط به آن حضرت با قداستی شایسته، جمع­ آوری گردد و اکنون نیز با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، تمام این موضوعات در قالب برنامۀ نرم­ افزاری تهیه و تدوین گردیده و در اختیار کاربران قرار داده شده است.