علی نعیم الدین خانی
اشاره
وقتی سخن از عرصه «فرهنگ و تبلیغ دینی» به میان میآید، معمولاً نگاهها معطوف به مخاطبان و کاربران عمومی است. بدیهی است که بخش بزرگی از مخاطبهای این عرصه را افراد غیرمتخصص تشکیل میدهند. به همین جهت، مراکز و نهادهای متولی امر دین و فرهنگ، بسته به گستره وظایف خویش، ملزم به ارائه محتواهایی مفید و مناسب برای عامه مردم نیز هستند.
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، این مهم را از نظر دور نداشته و ضمن تولید محصولات تخصصی وبی و ویندوزی در حوزههای مختلف علوم و معارف اسلامی، شمار قابل توجهی از نرمافزارهای خود را در همین راستا تهیه و تولید کرده است. برخی از این محصولات، مستقلاً از آثار تولیدی مرکز نور به شمار میروند و بعضی دیگر، از جمله تولیدات سفارشی و مشارکتی نور میباشند و البته ما در این مختصر، در صدد شمارش همه آنها نیستیم و به معرفی مهمترین آنها بسنده میکنیم.
گفتنی است که محصولات تخصصی و پژوهشی مرکز، مانند نرمافزار جامع الأحادیث و جامع تفاسیر نور و یا وبگاه جامع قرآنی و جامع الأحادیث، هرچند برای پژوهشگران و متخصصان حوزه تفسیر و حدیث سامان یافته، اما در آنها محتواهای عمومی نیز جهت استفاده سایر مخاطبان در نظر گرفته شده است؛ محتواهایی همچون: ترجمه آیات، تفاسیر عامهپسند، ترتیل، تلاوت مجلسی، ترجمه و شرح احادیث، احکام شرعی، اخلاق اسلامی و یا زندگینامه و سیره معصومان(ع).
همچنین، مرکز نور نرمافزارهای بسیاری را در زمینه مجموعه آثار شخصیتهای بزرگ علمی و اسلامی تولید کرده که بیشتر جنبه تخصصی دارند و در این مقاله، صرفاً به برخی از مهمترین مواردی اشاره شده که جهت بهرهمندی عموم نیز مفید هستند. شماری دیگر از تولیدات نور برای عموم مخاطبان، برنامههای اندرویدی است که پرداختن به آنها، مجالی دیگر میطلبد و در اینجا از ذکر آنها صرف نظر نمودهایم.
بنابراین، در این نوشتار، تعدادی از مهمترین محصولات برخط و برونخط نور را که با حوزه تبلیغ و فرهنگ دینی مرتبط است و برای عموم مخاطبان نیز قابل استفاده میباشد، بهاختصار معرفی مینماییم.
- نویسنده: به کوشش: علی نعیمالدین خانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
درآمد
امور کاربران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، یکی از بخشهای فعالِ معاونت بازرگانی و خدمات فرهنگی به شمار میآید که از دو واحد «نصب» و «پشتیبانی» تشکیل شده است. بدیهی است، اصلیترین کار این بخش، بعد از اتمام فرایند تولید و عرضه نرمافزارهای نور آغاز میشود و کارشناسان خدوم و پُرتلاش آن، همواره باید به ابهامها، سؤالها و پیشنهادهای محققان و کاربران برنامههای نور پاسخ گویند و در خصوص فرایند نصب و فعالسازی نرمافزارهای مرکز در قالب پیشخوان نور و تحت شبکه نیز جوابگوی خریداران باشند و گره از مشکلات آنها باز کنند.
با توجه به اهمیت این بخش در روند تولید، عرضه و معرفی محصولات مرکز، در نوشتار پیش رو، به تبیین گوشهای از خدماتی که بخش امور کاربران به مخاطبان و مشتریان خود ارائه میکند، میپردازیم. در ابتدا اهداف و شرح وظایف این بخش را مرور میکنیم و آنگاه از زبان دستاندرکاران، خدمات و فعالیتهای ارزنده و راهگشای آن را معرفی مینماییم.
- نویسنده: تهیه و تنظیم گزارش: علی نعیم الدین خانی
مقدمه
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ارائهکننده نرمافزارهای علوم اسلامی است که در موضوعات متنوعی به تولید و عرضه محصولات ویندوزی و وبی اقدام کرده است. یکی از این موضوعات، مباحث مربوط به علوم عقلی، مشتمل بر دانش: فلسفه، کلام و عرفان است که نیازهای علمی و پژوهشی بسیاری از محققان و علاقهمندان این حوزه را پاسخگوست. این نرمافزارها که در وهله نخست در قالب نسخههای دسکتاپ یا آفلاین تولید شده، به همت محققان و متخصصان نور، بهویژه پژوهشگران و دستاندکاران معاونت پژوهشی و معاونت تولید مرکز سامان یافتهاند.
گفتنی است که معاونت پژوهشی مرکز نور، از گروههای مختلفی تشکیل شده که از آن جمله، گروه علمی عقلی است که در موضوعات: فلسفی، کلامی و عرفانی به انجام تحقیقات لازم و بسترساز برای تولید نرمافزارهای مرتبط با این علوم فعالیت میکند.
مجموعه تولیدات نرمافزاری مباحث علوم عقلی در مرکز نور، در سه قالب کلی: کتابخانهای، معجم موضوعی و درختوارهای سامان یافته است. معمولاً در نرمافزارهای کتابخانهای، بیشتر سعی در گردآوری و ارائه منابع و فراهم نمودن امکانات تحقیقاتی و کاربردی برای جستوجوی لفظی در متن است؛ ولی در نرمافزارهای معجم موضوعی و درختوارهای، سعی و هدف کلیدی تولیدکنندگان برنامه، بسترسازی برای جستوجوی مفهومی و تحلیل موضوعیِ محتوای متون مرجع و اصلی است.
آنچه در ادامه خواهید خواند، محتوا و قابلیتهای محصولاتِ تولیدشده یا در دست تولید است که از ابتدای کار مرکز تاکنون در زمینه علوم عقلی عرضه شدهاند یا خواهند شد. امید است که این نوشتار، مورد توجه خوانندگان عزیز قرار گیرد.
- نویسنده: علی نعیمالدین خانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
معرفی مرکز و محصولات نور، نیازمند حضور فعال در فضای مجازی است
گفتوگو با جناب حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر خوانساری، مدیرکل روابط عمومی و بینالملل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
اشاره
اطلاعرسانی چهرهبهچهره در زمینه چگونگی بهرهگیری از امکانات رایانه و نرمافزارهای اسلامی به شخصیتهای علمی داخل و خارج کشور، از جمله: عالمان، اندیشمندان، مسئولان نهادهای فرهنگی، سیاستمداران، اساتید و فرهیختگان حوزه و دانشگاه، در شمار اقدامات فرهنگساز بخش «روابط عمومی و بینالملل» مرکز تحقیقات کامیپوتری علوم اسلامی است.
ارتباط با شخصیتهای حقیقی و حقوقی خارج از مرکز؛ شرکت و حضور در مجامع، سمینارها، کنگرهها و جلسات علمی، فرهنگی و تحقیقاتی داخلی و خارجیِ مرتبط با فعالیتهای مرکز؛ کارشناسی در خصوص درخواست تأسیس و ایجاد بانکهای اطلاعات خودگردان و مدیریت و نظارت بر عملکرد آنها، گوشههایی از وظایف این بخش به شمار میرود.
نظر به اهمیت بحث روابط عمومی و بینالملل در مرکز نور، به حضور مدیرکل این دفتر، جناب حجتالاسلام والمسلمین محمدباقر خوانساری رسیدیم تا از نزدیک با پیشینه، وظایف، فعالیتها و برنامهها و چشماندازهای بخش مذکور، بیشتر آشنا شویم.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی
یکپارچه سازی محتواهای مرکز، نقش مهمی در تولید دانش دارد
گفتوگو با مهندس مهدی نیکنام، معاون فنّی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
اشاره
در سالهای گذشته، تولید محتوا و عرضه آن به کاربران، یکی از مؤلّفههای مطرح در حوزه فنّاوری اطّلاعات به شمار میرفت؛ امّا امروزه یکپارچهسازی دادهها به همراه تعامل با کاربران و استفادهکنندگان محصولات نرمافزاری، از اهمّیّت بسیار بالایی برخوردار است. نظر به اهمّیّت مباحث فنّی و هوش مصنوعی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، با معاون محترم فنّی مرکز نور، جناب آقای مهندس، مهدی نیکنام، گفتوگو نمودیم.
در این مصاحبه، به مباحث و محورهایی همچون: جایگاه معاونت فنّی، بخش ادارهها و وظایف کلّی، بسترهای تولید نرمافزار در مرکز، یکپارچهسازی اطّلاعات (گراف دانش)، تعامل با مراکز علمی و مؤسسات پژوهشی دیگر، دادهمحوری و ارزیابی رفتار کاربران، خواهیم پرداخت. امید است که مورد توجّه و استفاده علاقهمندان قرار گیرد.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیمالدین خانی
گزارش نشست علمی پایگاه جامع تاریخ
صاحبنظران و ناقدان: دکتر محسن الویری، دکتر رضا صادقی و دکتر محمدرضا بارانی کارشناسان و دستاندرکاران پایگاه: دکتر منصور داداشنژاد، مدیر گروه تاریخ و دکتر محمدعلی رحیمی ثابت، مدیر پایگاه جامع تاریخ آبانماه 1398 شمسی
اشاره
روز پنجشنبه نهم آبانماه سال جاری، در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، «نشست عملی نقد و بررسی پایگاه جامع تاریخ» برگزار شد. در این مراسم که علاقهمندان به مباحث تاریخی، اساتید، محقّقان و تاریخپژوهان محترم حضور داشتند، صاحبنظران حوزه تاریخ به ارزیابی این پایگاه تازهتأسیس نور پرداختند و هر یک از نگاهی متفاوت به تحلیل و نقد امکانات و محتوای پایگاه مبادرت ورزیدند. در پایان سخنرانی هر یک از ناقدان محترم، کارشناسان و دستاندرکاران پایگاه، ضمن تشکر از دقّتنظر و پیشنهادهای مفید سخنرانان این نشست، مطالب لازم را پاسخ گفتند و نکات مفیدی را نیز یادآور شدند.
با توجّه به اینکه حدود دو ماه از تاریخ برگزاری نشست مذکور میگذرد، بیان این نکته ضروری است که برخی از اشکالهای محتوایی یا فنّیِ مطرحشده از سوی ناقدان محترم، هماکنون در پایگاه برطرف شده و بعضی از ایرادها نیز از نظر اصول تحلیل و طراحی وبگاهها و مباحث نظری و فنّی مربوط به پایگاه، اساساً وارد نبوده و به دلیل فرصت اندکی که در اختیار کارشناسان و دستاندرکاران محترم پایگاه قرار داشته، مجال پاسخگویی دقیق و مفصّل به تمام اشکالات و یا دفاع از قابلیتها و توانمندیهای فنّی و علمی پایگاه و رفع برخی شبهات، وجود نداشته است. در اینجا ضمن تقدیر و تشکر از همه عزیزانی که این نشست علمی و ارزنده را برگزار کردند، امیدوایم هر روزه شاهد ارتقاء کیفی و کمّی پایگاه جامع تاریخ و توسعه و رشد همهجانبه این تحوّل بزرگ پژوهشی در عرصه وب باشیم.
آنچه در ذیل میخوانید، گزارشی است اجمالی از مباحث و نکاتی که در این نشست علمی از سوی ناقدان و دستاندرکاران تولید پایگاه جامع تاریخ مطرح گردید که امید است مورد استفاده علاقهمندان و محقّقان قرار گیرد.
- نویسنده: به کوشش: علی نعیم الدین خانی
معرفی پایگاه جامع قرآنی؛ بزرگ ترین پایگاه قرآنی در جهان اسلام (quran.inoor.ir)
گفتوگو با عزتالله مرتضایی، مدیر گروه تفسیر و علوم قرآن مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
» لطفاً خودتان را برای خوانندگان فصلنامه معرفی بفرمایید.
◊ عزتالله مرتضایی هستم، مدیر گروه علمی «تفسیر و علوم قرآن» در معاونت پژوهش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. بنده به نوبه خودم، تشکر میکنم از فصلنامه رهآورد نور و همین طور، جنابعالی و همکارانتان که این وقت را در اختیار ما قرار دادید تا بتوانیم پایگاه جامع قرآنی نور را که یکی از دستاوردهای خوب مرکز است، برای خوانندگان محترم معرّفی کنیم.
- نویسنده: به کوشش: علی نعیم الدین خانی
روند تحلیل و طراحی نرم افزار درایة النور 2
گفتوگو با حجتالاسلام والمسلمین حمید صفایی*
اشاره
در روند تولید نرمافزارهای پژوهشی، بعد از انجام کارهای تحقیقاتی سنگین و گسترده، فرایندهای فنّی کار نیز بسیار مهمّ و درخور توجّه است. آنچه زحمات و تلاشهای پژوهشی را سروسامان میدهد و در معرض استفاده آسان و کاربردی محقّقان قرار میدهد، همین قابلیتهای فنّی است که تکمیلکننده پروژههایی از این دست به شمار میرود.
آنچه در این گفتوگو از نظر شما خوانندگان عزیز میگذرد، مطالبی است که از زبان مدیر فنّی نسخه جدید نرمافزار درایةالنور، حجّتالاسلام والمسلمین، مهندس صفایی، مطرح شده است که بهروشنی، روند تحلیل و طراحی این محصول رجالی را تبیین نموده است. درایةالنور یا دانشنامه رجال شیعه، از جمله محصولات تخصّصی نور است که برای محقّقان علم رجال و حدیثپژوهان، بسیار مفید و کارآمد است. امید است مطالب عرضهشده در این مصاحبه، برای مسئولان، مدیران، علاقهمندان و کاربران این نرمافزار، مفید واقع شود و دورنمایی از زحمات ارزنده و ماندگار دستاندرکاران این برنامه را به تصویر کشد.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیم الدین خانی
اشاره
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، از مراکز پیشرو در حوزه دادهپردازی و هوشمندسازی متون و منابع مربوط به علوم و معارف اسلامی است که تاکنون محصولات ارزشمندی را به جامعه علمی و پژوهشی تقدیم نموده و بار سنگین تحقیق و بازیابی محتواهای دینی و اسلامی را تا حدّ چشمگیری کاهش داده است. از جمله تولیدات فاخر این مرکز، عرضه نرمافزارهای مرتبط با دروس و علوم رایج در حوزههای علمیه است. به اذعان خود طلاب و اساتید حوزههای علمیه کشور، محصولات نور، مسیر دانش را هموار نموده و یاریرسانِ محقّقان در راه استخراج دقایق و نکات علوم و معارف اسلامی است. از این رو، بر آن شدیم در این نوشتار، به اختصار، محتوای علمی این محصولات کارآمد را معرّفی کنیم. امید است که مورد استفاده خوانندگان و علاقه مندان قرار گیرد.
- نویسنده: علی نعیم الدین خانی؛ این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
گزارش مراسم رونمایی نسخه جدید نرم افزارهای کتابخانه حکمت اسلامی، تاریخ ایران اسلامی و دانشنامه اخلاق اسلامی
در سی و دومین نمایشگاه سراسری کتاب تهران 8 اردیبهشت ماه 1398
در سی و دومین نمایشگاه سراسری کتاب تهران امسال، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به عرضه محصولات نرمافزاری خویش در حوزه علوم و معارف اسلامی پرداخت و از سه نرمافزار جدید به نامهای: کتابخانه حکمت اسلامی ـ نسخه 2، دانشنامه اخلاق اسلامی و تاریخ ایران اسلامی ـ نسخه 2، رونمایی کرد. در ابتداء این مراسم، ابتداء رئیس محترم مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، دکتر حمید شهریاری، نکات مهمی را درباره تحولات نوین در حوزه فضای مجازی بیان نمود که در این گزارش، تقدیم خوانندگان عزیز میشود.
- نویسنده: تهیه و تنظیم: علی نعیم الدین خانی