اهمیت دسته­ بندی موضوعی

آن­گونه که مشاهده می­شود، دنیای اطلاعات، از موضوعات مختلف و میدان­های متفاوتی برخوردار می­باشد؛ این در حالی است که جویندگان علوم برای دسترسی هرچه آسان­تر و سریع­تر به محتوا و مطلب مورد نظر، ناگزیرند از شیوه­های جدید ارائه اطلاعات بهره ببرند که از جمله آن، دسته­بندی موضوعی منابع است. این امر، کمک شایانی به پژوهش در علوم نموده، حتی در حیطه تدریس علم نیز بسیار راهگشا خواهد بود. به بیان دیگر، از آنجا که تولیدکنندگان علوم، تنها در اندیشه ارائه اطلاعات جدید در عرصه­های مختلف هستند، افرادی که با هدف پژوهش به فضای علمی پا می­گذارند، در ابتدای کار با موضوعات بسیار پراکنده‎ای روبه‌رو می‎شوند. از این رو، دسته­بندی و طبقه­بندی موضوعی، از نیازهای بسیار اساسی به شمار می­رود؛ در این حالت است که امید می­رود پژوهشگر به مسائل جدیدی دست ‎یابد.

­مجموعه نرم‌افزارهای موضوعی نور

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که از پیشگامان عرصه ارائه اطلاعات علمی به شمار می‌رود و از دانش رایانه و محصولات نرم‌افزاری ارزنده‌ای برخوردار است، بر این حقیقت واقف می­باشد که ارائه لوح­های فشرده حاوی اطلاعات علمی بسیار، در قالب دسته‌­بندی­‌های موضوعی، کمک خوبی به کاربران، به­ ویژه پژوهشگران می‌نماید. از این رو، به ارائه مجموعه نرم‌افزارهای موضوعی اقدام نموده است. بر این اساس، لازم دیدیم که این مجموعه­‌ها معرفی گردند؛ باشد که مورد استفاده کاربران و پژوهشگران واقع گردد. در ادامه، دسته­‌بندی­‌های موضوعی، نرم‌افزارهای موجود در هر مجموعه، و نیز اجمالی از محتوا و قابلیت­های ارائه‌شده در هریک از این برنامه‌ها بیان می­‌شود.

1. تفسیر و علوم قرآن (Interpretation and Quranic Sciences)

این مجموعه، با محوریت قرآن و تفسیر، مشتمل بر 6 نرم‌افزار: جامع تفاسیر نور 1/2 (برنامه اصلی)، جامع تفاسیر نور 1/2  (ترتیل)، جامع تفاسیر نور 1/2 (قرایت مجلسی)، نور الأنوار 2/2، فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان و مشکاة الأنوار بوده، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ویژه قرآن‌پژوهان و محققان علوم اسلامی، ارائه گردیده است. محتوا و قابلیت­ های هریک از این نرم‌افزارها به شرح ذیل می­باشد:

* جامع تفاسیر نور 1/2 (برنامه اصلی):

در این برنامه قرآنی، متن کامل 302 عنوان کتاب در 1419 جلد در زمینه: تفسیر، ترجمه، آوانگارى، لغت و فرهنگ‏نامه، گنجانده شده است که این تعداد کتاب، مشتمل بر مواردی چون: متن کامل قرآن کریم به همراه 183 تفسیر فارسی و عربی در 1224 جلد، و نیز 55 ترجمه فارسی (شامل 21 ترجمه برگرفته از تفاسیر و 34 ترجمه مستقل) می­باشد. کاربر با استفاده از این نرم‌افزار، به 47 ترجمه در 26 زبان خارجى، 4 عنوان تفسیر انگلیسى در 30 جلد، 5 فرهنگ‏نامه معتبر قرآنى در 32 جلد، 4 لغت‌نامه در 25 جلد، و نیز 3 آوانگاری انگلیسی قرآن کریم دسترسی پیدا خواهد کرد. بیش از 1000 تصویر و افزون بر 60  قطعه فیلم مرتبط با آیات، در نگارخانه گنجانده شده است. شایان توجه می­باشد، از جمله قابلیت­های این برنامه می­توان به: امکان جستجوی پیشرفته در ترجمه قرآن به 13 زبان، تجزیه و ترکیب تمامى آیات قرآن، و ارتباط آیات با احادیث از جنبه‌های مختلف اشاره کرد.

* جامع تفاسیر نور 1/2 (ترتیل):

برای استفاده از محتوای این نرم‌افزار، ­باید پس از نصب برنامه اصلی جامع تفاسیر نور 1/2، به برنامه افزوده شود. 15 ترتیل کامل قرآن از اساتید بنام، شامل: سعد الغامدی، حذیفی، مطرود، منشاوی، عبد الباسط، محمد جبرییل، مصطفی اسماعیل، محمد ایوب، شاطری، سدیس، امام جمعه، پرهیزکار، سعیدیان، شریم و راشد محتوای این نرم‌افزار را تشکیل می­دهد. ویژگی قابل توجه این برنامه صوتی، به‌کارگیری فنّاوری MP3در پخش قرایت‌ها، جهت استفاده در دستگاه پخش صوت می­باشد. همچنین کاربر می­تواند از ترجمه گویای فارسی و انگلیسی موجود در این نرم‌افزار بهره ببرد.

* جامع تفاسیر نور 1/2 (قرایت مجلسی):

شایان توجه است، در این مورد نیز برای استفاده از قابلیت‌های صوتی، ­باید پس از نصب برنامه اصلی جامع تفاسیر نور 1/2، به برنامه افزوده گردد. کاربر با استفاده از این نرم‌افزار به 159 قرایت مجلسی در بیش از 70 ساعت از اساتید مشهور، مانند: مصطفی اسماعیل، عبد الباسط، منشاوی، غلوش، نعینع، بسیونی، سعید مسلم، طبلاوی و شحّات محمد انور، دسترسی خواهد داشت. یکی از ویژگی­‌های این برنامه، نمایش ویژه آیات به هنگام تلاوت برخی از قاریان می­باشد. در قرایت‌های این نرم‌افزار نیز، فنّاوری MP3 به کار رفته، تا در دستگاه پخش صوت قابل استفاده گردند.

* نور الأنوار 2/2:

متن کامل قرآن کریم با خطّ عثمان طه، 13 ترجمه به زبان‌های مختلف، محتوای این برنامه می­باشند. دسترسی به احادیث تفسیری و روایات مرتبط با هر آیه، در کنار فهرست شأن نزول سوره‌ها و آیات از 8 تفسیر مشهور شیعه، از جمله قابلیت‌های این نرم‌افزار به شمار می­رود. نمایش 390 تصویر مرتبط با آیات به همراه هفت قطعه فیلم، از دیگر امکانات این برنامه قرآنی است.

* فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان:

با استفاده از این نرم‌افزار، متن 10 جلدی تفسیر اجتهادی التبیان فی تفسیر القرآن اثر شیخ طوسی، در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت. جستجوی موضوعی به وسیله: کلیدواژه، نمایه و موضوع، و نیز عرضه فهرست بیش از 31000 موضوع برگرفته از تفسیر تبیان به همراه ارتباط میان آیات قرآن و متن تفسیر تبیان، از ویژگی­های ارزنده این نرم‌افزار است.

* مشکاة الأنوار:

آنچه به وسیله این برنامه در دسترس کاربران و پژوهشگران قرار خواهد گرفت، متن کامل 502 عنوان کتاب در حدود 600 جلد از منابع مهم فارسی و عربی علوم قرآنی می­باشد. استخراج و ارائه شرح حال تفسیری 3167 تن از مفسران در قالب 35 نمایه از 27 منبع، قابل توجه است. افزون بر موارد یادشده، بیش از30/000 چکیده درباره شرح حال مفسران، از امکانات دیگر نرم‌افزار مشکاة الأنوار به شمار می­‌رود.

2. حدیث و علوم حدیث (Hadiths and Hadith-oriented Sciences)

با محوریت حدیث، 8 برنامه: جامع الأحادیث 5/3، گنجینه روایات نور، جامع الأحادیث 5/2، دانشنامه علوی، معجم موضوعی بحار الأنوار، درایة النور 2/1، نور الجنان و کتابخانه احادیث تفسیری، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ ویژه حدیث‌پژوهان و محققان علوم اسلامی، در این مجموعه موجود می­باشد. محتوا و قابلیت­های هر یک از این نرم­ افزارها به شرح ذیل است:

* جامع الأحادیث 5/3:

این برنامه که یکی از پرمحتواترین نرم‌افزار­های حدیثی می­باشد، متن کامل 427 عنوان کتاب در 1142 جلد را در خود گنجانده است. این کتاب­ها، شامل منابع روایی شیعه به همراه ترجمه و شرح بوده، موضوعات: اخلاق، ادعیه و زیارات، تاریخ، تاریخ اهل بیت(ع)، تفسیر، جوامع روایی، رجال، طب، فقه، کتب اربعه، کلام، لغت‌نامه و مناقب را شامل می­ شود. از جمله ویژگی­های این برنامه که در مسیر پژوهش کمک شایانی می­ باشد، مشاهده ترجمه‌ها و شروح در کنار متن کتاب اصلی، دسترسی به روایات مشابه و مقایسه بین آن­ها به همراه بازسازی سند احادیث کتب اربعه و وسایل الشیعه، می‌باشد.

* گنجینه روایات نور:

در این برنامه، متن و ترجمه کامل 233 عنوان کتاب در 381 جلد از منابع روایی طیّ موضوعات مختلف، برای استفاده کاربران قابل دسترس می­ باشد. امکان مشاهده ترجمه احادیث به زبان فارسی و مقایسه هم‌زمان با متن عربی، یکی از قابلیت­های قابل توجه این نرم‌افزار است. به کمک این برنامه، تفسیر آیات در متون روایی در اختیار کاربر قرار می­ گیرد.

* جامع الأحادیث 5/2:

متن کامل 187 عنوان کتاب در 442 جلد از 90 مؤلف محتوای این نرم‌افزار می­باشد. شایان توجه است، متن 177 کتاب با اِعراب کامل ارائه گردیده، که می‌تواند در کارهای پژوهشی کاربران مفید واقع گردد. قابلیت ارتباط آیات قرآن با احادیث، از جمله قابلیت‌های این برنامه حدیثی است.

* دانشنامه علوی:

جهت دسترسی آسان علاقه­مندان به کتاب نهج البلاغه، در این نرم‌افزار، متن کامل این کتاب گرانسنگ، بر اساس پنج نسخه معتبر، موجود می­باشد. قرایت متن کامل نهج البلاغه در کنار نمایش متن، بر ارزشمندی این برنامه افزوده است. افرادی که خواهان مطالعه پیرامون نهج البلاغه می­باشند، می­توانند از متن 265 جلد کتاب مرتبط که در این نرم‌افزار قابل دسترسی است، بهره ببرند. همچنین 27 ترجمه به زبان: فارسى، انگلیسى و فرانسه ارائه شده، تا کاربران بیشتری بتوانند از گنجینه­ های ناب این کتاب وزین، توشه­ها برگیرند. شایان توجه می­باشد، در مسیر ارتقای سطح رضایت­مندی کاربران، 32 عنوان شرح و تعلیقه در 137 جلد به زبان‏هاى فارسى و عربى، در این برنامه گنجانده شده است. از این میزان، 7 شرح و ترجمه، به صورت منظوم می­ باشند.

* معجم موضوعی بحار الأنوار:

متن کامل کتاب بحار الأنوار اثر ارزشمند علامه مجلسی، محتوای این برنامه را به خود اختصاص داده است. شایسته می­باشد که گفته شود، نسخه به­ کاررفته، نسخه 110 جلدی بحار الأنوار (چاپ بیروت) است. جهت کارآمدی هرچه بیشتر این نرم‌افزار در راستای فعالیت­های پژوهشی محققان، دستیابی به بیش از: 21000 کلیدواژه، 108000 نمایه ترکیبی، 134000 نشانی و 122000 موضوع برداشت­ شده از کتاب بحار الأنوار، امکان­پذیر می­ باشد.

* درایة النور 2/1:

پژوهشگران حوزه رجال و حدیث می­ توانند از متن 38 جلد کتاب رجالی، 55 جلد کتاب حدیثی و 29 جلد لغت‌نامه که در این برنامه ارائه گردیده است، استفاده کنند. در این نرم ­افزار، تمامی اسناد کتب اربعه و وسایل الشیعه، بازسازی و ارزیابی شده ­اند. شایان توجه می­باشد، شناسایی راویان از طریق فهرست‌های عناوین معیار و اصلی، و امکان ترکیب دو یا چند راوی با یکدیگر، از جمله ویژگی­ های این برنامه به شمار می­رود.

* نور الجنان:

در نتیجه استفاده از این نرم‌افزار پرارزش، بهر­ه­مندی معنوی از قرایت کامل مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه، نصیب مشتاقان دعا و نیایش خواهد شد. افزون بر این، شرح، تفسیر و ترجمه مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه، جهت استفاده پژوهشگران این حوزه از علوم اسلامی، ارائه گردیده است. از دیگر آثار قابل دسترسی در این برنامه، می­توان به 67 عنوان کتاب در زمینه: دعا، اخلاق و سیر و سلوک، اشاره کرد.

* کتابخانه احادیث تفسیری:

با کمک این نرم‌افزار، متن کامل 69 عنوان کتاب عربی و فارسی در 498 جلد از احادیث تفسیری، در اختیار کاربران می­باشد. در کنار این محتوای پربها، ویژگی قابل توجهی وجود دارد که از آن‌جمله می‌توان به ارتباط‌دهی میان قرآن کریم با کتب حدیثی و تفاسیر روایی برنامه اشاره نمود که به فهم آیات از نگاه اهل بیت(ع)، کمک شایانی خواهد نمود.

3. معصومان(ع) (The Infallibles)

این مجموعه، با محوریت تاریخ، سیره و عقاید اسلامی، 4 نرم‌افزار: سیره معصومان(ع)، نور الولایة، حماسه عاشورا و دانشنامه نبوی را به خود اختصاص داده، جهت استفاده عموم اشخاص، به­ ویژه پژوهشگران حوزه اهل­­بیت­شناسی، بسیار مفید می­باشد. محتوا و قابلیت­های هریک از این نرم‌افزارها به شرح ذیل است:

* سیره معصومان(ع):

در این برنامه، متن کامل 445  عنوان کتاب فارسی، عربی و انگلیسی در 1383 جلد، موجود می­ باشد. تدوین درختواره معصومان(ع) در محورهای گوناگون، اتصال بیش از 230 عنوان کتاب به درختواره معصومان(ع) و استخراج حدود 50000 کلیدواژه غیر تکراری، از جمله ویژگی­ های این نرم ­افزار است. همچنین ارائه بیش از 1300 آیه قرآن مرتبط با معصومان(ع) جهت انجام پژوهش­ های مرتبط بسیار راهگشا خواهد بود. گفتنی است، در این برنامه اشعار و زیارت‌نامه‌های خاص معصومان(ع) گردآوری شده، که کاربران می­توانند از قابلیت پخش صوت آن­ها نیز بهره­مند شوند.

* نور الولایة:

126 جلد از منابع مهم در زمینه امامت و ولایت، محتوای این نرم‌افزار را تشکیل می­دهد که «عبقات الأنوار فی إمامة الأیمة الأطهار» یکی از منابع مهم آن می­ باشد. پژوهشگران می­ توانند از طریق فهرست گزینشی، در بیش از 31000 عنوان باب و سرفصل کتب این برنامه، به جستجوی موضوعی بپردازند.

* حماسه عاشورا:

آنچه در این نرم‌افزار ارائه شده، برگزیده متن عربی و فارسی بیش از 30 عنوان منبع معتبر تاریخی (شامل مستندات و عوامل شکل‌گیری حادثه عاشورا و آثار وضعی آن) به همراه متن کامل بیش از 20 عنوان اثر با موضوع تحلیل ماهیت و انگیزه‌های نهضت حسینی می­باشد که کاربران می­ توانند در کنار بهره­مندی از این محتوای غنی، از قرایت کامل بیش از 15 زیارت‌نامه و مناجات نیز استفاده کنند. در این برنامه، نقشه کامل مسیر حرکت کاروان امام حسین(ع) از مدینه تا مدینه قابل دسترسی می­باشد.

* دانشنامه نبوی:

کاربر به کمک این نرم‌افزار، به آیات و کلمات قرآنی مرتبط با پیامبر اعظم(ص) که به تفسیر و بیان شأن نزولشان نیز مرتبط هستند، دسترسی دارد. شایان توجه می­باشد، جهت استفاده پژوهشگران حوزه سیره فردی و اجتماعی رسول اکرم(ص)، درختواره‌ای با بیش از 15000 مدخل و 35000 فیش (از 19 عنوان کتاب در 53 جلد)، تدوین و ارائه گردیده است. کتابخانه تخصصی پیامبر اعظم(ص) مشتمل بر 246 عنوان در 894 جلد، از بخش­های وزین این دانشنامه الکترونیکی است. ارائه افزون بر: 6800 کلیدواژه، 41000 نمایه و 36000 موضوع استخراج‌شده از سخنان رسول اکرم(ص) برگرفته از کتاب بحار الأنوار، ویژگی دیگر این نرم‌افزار می­باشد.

4. فقه واصول (Islamic Jurisprudence and Its Principles)

با محوریت فقه و اصول فقه، 5 برنامه: جامع فقه اهل بیت(ع) 2،درختواره فقه، نور الفقاهة 3، کتابخانه اصول فقه و نور الشریعة، این مجموعه غنی را شکل داده­‌اند که جهت استفاده فقه‌پژوهان و محققان علوم اسلامی ارائه گردیده است. محتوا و قابلیت­های این نرم‌افزارها به شرح ذیل می­باشد:

* جامع فقه اهل البیت(ع) 2:

پژوهشگران حوزه فقه اسلامی می­توانند با استفاده از این برنامه، از متن کامل 1251 عنوان کتاب و رساله فقهی در 3019 جلد از 413 مؤلف، در موضوعات گوناگون بهره ببرند. ارتباط 67 عنوان متن در 269 جلد با 371 عنوان شرح، حاشیه و ترجمه‌ در 1657 جلد، قابلیت درخور توجهی است که به محققان کمک می­کند تا پژوهش خود را به شکل شایسته­ای سامان ببخشند. ارائه فهرست آیات الأحکام در هر یک از ابواب فقهی شامل 1191 آیه و پیوند آن‌ها به متون فقهی، در کنار اتصال 143 قاعده فقهی با 31471 پیوند مرتبط با متن، و اتصال 62 باب فقهی با 16400 پیوند مرتبط با متن، از قابلیت­های ویژه این نرم‌افزار است. ایجاد میزهای پژوهشی مستقل با امکان دسته‌بندی دلخواه کتب برنامه و تحقیقات گسترده در آن­ها، ویژگی دیگر این برنامه به شمار می‌رود. از آنجا که در مسیر انجام کارهای پژوهی، در گستره کتب فقهی، وجود منابع حوزه لغت­نامه و شرح اصطلاحات بسیار حائز اهمیت می­باشد، از این رو، متن 14 دوره لغت‏نامه در 116 جلد و 9 دوره اصطلاحات فقهی و اصولی در 28 جلد، جهت استفاده کاربران، در این نرم‌افزار گنجانده شده است.

* درختواره فقه:

این برنامه مشتمل بر نمودار درختی 57 باب از ابواب فقه اسلامی بوده است که به متون کتب علمای پیش از شیخ طوسی متصل می­باشند. نمایش درختواره فقه به سه صورت: ترتیب ابواب فقهی، الفبایی و موضوعی، به همراه ارتباط دوسویه میان دو یا چند شاخه در یک باب، یا ابواب مختلف فقهی از دیگر امکانات این برنامه است.

* نور الفقاهة 3:

جهت استفاده طلاب و دانش­پژوهان علوم حوزوی، متن کامل 6 عنوان کتاب فقهى و اصولى حوزه‌های علمیه در 33 مجلد، در این نرم‌افزار موجود می­باشد. ارائه بیش از: 22000 کلیدواژه، 84000 نمایه ترکیبى و 86000 نشانى در این برنامه به همراه افزون بر 86000 موضوع برگرفته از کتب فقهى و اصولى، برای کاربران بسیار راهگشا است. توضیح 10008 واژه و اصطلاح فقهى و اصولى بر اساس 6 مأخذ معتبر، یکی دیگر از ویژگی­های این نرم‌افزار است که قابل توجه می­باشد.

* کتابخانه اصول فقه:

76 عنوان کتاب در 156 جلد از 59 مؤلف در زمینه اصول فقه، محتوای این کتابخانه را به خود اختصاص داده است. از جمله امکانات این برنامه، می­توان به ارائه فهرست اصطلاحات اصولی اشاره کرد.

* نور الشریعة:

محتوای این نرم­ افزار، متن 4 جلدی شرایع الإسلام به همراه 23 عنوان شرح و حاشیه در 121 جلد می ­باشد. افزون بر این، متن 6 عنوان فرهنگ اصطلاحات فقهی و اصولی در 8 جلد، جهت استفاده پژوهشگران در خصوص فهم معنای واژگان لغوی و اصطلاحی ارائه گردیده است. دسترسی به بیش از:  8800 کلیدواژه، 20500 نمایه، 9750 موضوع و 9750 نشانی به منظور بازیابی مطالب متون برنامه، از امکانات این نرم ­افزار به شمار می­ رود.

5. علوم عقلی (Rational Sciences)

در این مجموعه، با محوریت فلسفه، کلام و عرفان، 4 برنامه: کتابخانه کلام اسلامی 2/1، کتابخانه حکمت اسلامی، نور الحکمة 3 و عرفان 2 ارائه گردیده است؛ به این امید که برای استفاده پژوهشگران این حوزه از علوم اسلامی مفید باشد. محتوا و قابلیت­های هر یک از این نرم‌افزارها به شرح ذیل است:

* کتابخانه کلام اسلامی 2/1:

660 عنوان کتاب فارسی و عربی در 1428 جلد به همراه 51 عنوان کتاب به زبان انگلیسی در موضوعات مختلف کلامی، محتوای این برنامه را تشکیل می‌دهد. دیگر محتوای این نرم‌افزار، 13 عنوان فرهنگ‏نامه مهم کلامی و عمومی می­باشد که در مسیر پژوهش بسیار راهگشا خواهد بود. از جمله امکانات این برنامه، دسترسی به تفسیر آیات در کتب کلامی برنامه است.

* کتابخانه حکمت اسلامی:

محتوای این نرم‌افزار، مشتمل بر: 210 عنوان کتاب در 259 جلد از متون حکمت به زبان فارسی و عربی تا زمان ملا هادی سبزواری می­باشد که این منابع موضوعات گوناگونی را دربر گرفته­اند. 110 کتاب و مقاله به زبان انگلیسی از فلاسفه یونان به همراه 11 عنوان فرهنگ‌نامه، بر غنای این برنامه افزوده، تا کاربران بتوانند کارهای پژوهشی خود را به شکلی کامل­تر، سامان ببخشند.

* نور الحکمة 3:

24 عنوان از مهم‏ترین کتب عقلى در زمینه فلسفه، منطق و کلام طیّ 41 جلد، محتوای این نرم‌افزار را به خود اختصاص داده است. ارائه بیش از:  5000 کلیدواژه، 63000 موضوع و نیز 63000 نشانی به منظور بازیابی مطالب متون برنامه، یکی از ویژگی­های این نرم‌افزار می­باشد. افزون بر این، توضیح اصطلاحات فلسفی به 5 زبان بر اساس 7 مأخذ معتبر، ویژگی دیگری است که بر کارآمدی این برنامه افزوده است.

* عرفان 2:

نمایش 40 عنوان کتاب در 94 جلد از مهم‏ترین کتب عرفانى با حواشى و تعلیقات، محتوایی است که با استفاده از این نرم‌افزار در دسترس کاربر قرار می­گیرد. در این برنامه، 17 عنوان شرح و 5 عنوان ترجمه با متن اصلى آن‌ها، ارتباط داده شده که برای پژوهشگران کمک بسیار خوبی خواهد بود. همچنین جهت آسان­بخشی در امر پژوهش، امکان جستجو در بیش از 25000 عنوان باب، از طریق فهرست گزینشی برای کاربران قرار داده شده است.

6. تاریخ (History)

با محوریت تاریخ، جغرافیا و میراث فرهنگی، در این مجموعه 6 نرم‌افزار: نور السیرة 2، جغرافیای جهان اسلام، تراث 2، تراجم و کتاب­شناسی 2، تاریخ ایران اسلامی و کتابخانه جامع حج 2 گردآوری شده، که عموم اشخاص، به­ ویژه پژوهشگران علوم اسلامی می­ توانند از آن بهره ببرند. محتوا و قابلیت­های این برنامه­ ها به شرح ذیل می­ باشد:

* نور السیرة 2:

در این نرم‌افزار، متن کامل 83 عنوان کتاب فارسی و عربی در 410 جلد قابل دسترسی است که این آثار در زمینه: تاریخ عمومی، تاریخ فرهنگی، تاریخ محلی، سیره نبوی، جغرافیای تاریخی، طبقات و شرح حال، انساب و قبایل می­باشند. استخراج مفاهیم تاریخی در 10 گروه اصلی به همراه ارائه متون ارزشمند تاریخی قرن سوم تا قرن نهم هجری، از ویژگی­های این برنامه به شمار می­رود. کاربر با استفاده از این نرم‌افزار به نقشه‌های تاریخی، تصاویر و شجره‌نامه‌های متعدد دسترسی خواهد داشت.

* جغرافیای جهان اسلام:

با استفاده از این برنامه، متن کامل 79 عنوان کتاب در 169جلد از منابع جغرافیا به زبان فارسی و عربی، در موضوعات گوناگون، قابل استفاده برای کاربران خواهد بود. در این نرم‌افزار، بخش مستقلی به نام «جای‌ها» ارائه شده است؛ شایان توجه می­باشد که در بخش یادشده، فهرست الفبایی بیش از 20000 اسمِ مکان به کار رفته در منابع برنامه، در دسترس است که دارای قابلیت جستجو در متون نیز می­باشد. همچنین، امکان ارتباط بیش از 4000 واژه مکان با نقشه‌های مربوط به آن‌ها، از دیگر ویژگی­های این بخش از برنامه است.

* تراث 2:

متن کامل 283 عنوان کتاب فارسی و عربی در 529 جلد، در زمینه: آداب، فرهنگ، علوم و تاریخ اجتماعی مسلمانان، محتوای این نرم‌افزار را تشکیل می­دهد. جهت استفاده هرچه بهتر کاربران از این برنامه، کتاب‌ها در موضوعاتی همچون: دبیری، کتابت، امثال، امالی، حکایات و سیاست­نامه، دسته­بندی شده­اند.

* تراجم و کتاب­شناسی 2:

علاقه­مندان به مطالعه و پژوهش در مباحث مرتبط با شخصیت‏شناسى و کتاب‏شناسى، می­توانند از متن 10 عنوان کتاب در 66 جلد ارائه‌شده در این نرم‌افزار بهره ببرند. گفتنی است، فهرست 55450 عنوان از اَعلام کتب، به همراه فهرست 25210 عنوان از اَعلام اشخاص، در راستای پژوهش کاربران بسیار راهشگا خواهد بود.

* تاریخ ایران اسلامی:

محتوای این برنامه، مشتمل بر: 276 عنوان کتاب در 472 جلد در زمینه تاریخ ایران دوره اسلامی، به زبان فارسی و عربی است. این کتاب­ها، موضوعات: تاریخ عمومی، تاریخ محلی ایران، تاریخ دولت‌ها و سلسله‌های ایران، سفرنامه‌ها و منابع پژوهشی جدید را دربرمی­گیرند.

* کتابخانه جامع حج 2:

700 جلد کتاب و مجله از آثار منتشرشده حوزه نمایندگی ولیّ فقیه در امور حج و زیارت، شامل موضوعات: احکام و مناسک حج،‌ اسرار و معارف حج، اعتقادات و پاسخ به شبهات، تاریخ مکه و مدینه، سفرنامه و خاطرات، مباحث اجتماعی و سیاسی حج، عتبات عالیات، ادعیه و حدیث، نشریات، مرجع، محتوایی است که با استفاده از این نرم‌افزار در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت.

7. ادبیات (Literature)

جهت استفاده عموم اشخاص و علاقه­مندان به متون ادبی، به­ویژه پژوهشگران ادبیات فارسی، با محوریت اخلاق، عرفان، فرهنگ و ادب فارسی، این مجموعه با 2 نرم‌افزار: مثنوی معنوی و شاهنامه فردوسی، تولید شده است. محتوا و قابلیت­های این دو نرم‌افزار به شرح ذیل می­باشد:

* مثنوی معنوی:

در این برنامه، متن کامل مثنوی معنوی به خطّ نستعلیق بر اساس نسخه چاپی نیکلسون ارائه گردیده، که کاربران می­توانند از صوت کامل ابیات که توسط استاد حسین آهی و آقای امیر نوری قرایت شده است، بهره ببرند. جهت مراجعه علاقه­ مندان به مباحث گسترده ­تر پیرامون ابیات، 4 شرح مبسوط بر ابیات مثنوی در 18 جلد، قابل دسترسی می­ باشد. از جمله ویژگی­های این برنامه می‌توان به مواردی همچون: ارتباط ابیات مثنوی با آیات قرآن کریم، روایات معصومان و گفتار بزرگان، به همراه ارتباط شروح با ابیات و آیات قرآن کریم، اشاره کرد. همچنین ارائه فهرست اَعلامِ: اشخاص، اماکن، قبایل و فِرَق، در کنار دسترسی به ارائه‏ های ادبی و کتاب‏شناسی جامع مثنوی، بر ارزشمندی این برنامه وزین افزوده است. نمایش ردیف و قافیه ابیات، از دیگر امکانات این نرم‌افزار به شمار می­ رود.

* شاهنامه فردوسی:

روایت و متن شاهنامه فردوسى بر اساس نسخه چاپی مسکو با صداى آقاى اسماعیل قادرپناه، محتوای این برنامه را تشکیل می­دهد. محتوای دیگر این نرم‌افزار، ارائه 7 ترجمه و شرح شاهنامه در 20 مجلد به چهار زبان از 8 نویسنده، و نیز متن کامل 46 مقاله برگزیده در مورد شاهنامه و حکیم فردوسى می‌باشد. ارائه توضیح بیش از 8500 واژه و معرفى افزون بر 2000 نام موجود در شاهنامه، کمک شایانی در فهم ابیات خواهد نمود. نمایش همزمان متن شاهنامه و شرح مربوط به ابیات جارى، و نیز نمایش ابیات کامل شاهنامه به صورت خطّ نستعلیق و امکان چاپ آن‌ها، از جمله ویژگی­های این برنامه است. ارائه تصاویرى از آثار هنرى مرتبط با شاهنامه و پخش 2 ساعت فیلم، سبب جذابیت بیشتر این اثر فاخر گشته است.

8. آثار بزرگان (Works of great scholars)

این مجموعه، با محوریت شخصیت­ ها، و علوم و معارف اسلامی، 29 نرم‌افزار مربوط به بزرگان عرصه علوم اسلامی را در خود گنجانده، که عموم اشخاص، به­ویژه پژوهشگران علوم اسلامی، می­ توانند از این مجموعه نرم­ افزاری ارزشمند بهره­ های فراوان علمی ببرند. شایان توجه می­ باشد، هر یک از این 29 برنامه نرم­ افزاری، مشتمل بر: آثار، یادداشت­ ها و مباحث درسی دانشمندان و عالمان دینی بوده، با ارائه امکانات و قابلیت­ های پژوهشی مورد نیاز، کتابخانه پرباری برای محققان حوزه علوم اسلامی را ارائه نموده است. این دانشمندان و عالمان فرزانه عبارت­ اند از: شیخ طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی، ثقة الإسلام کلینی، آخوند خراسانی، شیخ مفید، شیخ بهایی، شیخ صدوق، ابن سینا، مجلسیین، ابوالفتوح رازی، فیض کاشانی، فاضلین نراقی، محدث قمی، دانشنامه امام شهید سید محمدباقر صدر، امام خمینی، شهید مطهری، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله خویی، آیت الله فاضل لنکرانی، آیت الله بهجت، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله مظاهری، آیت الله سید محمدصادق روحانی، آیت الله سبحانی، حجت الاسلام والمسلمین قرایتی، سید کمال حیدری و علامه حسن‌زاده آملی. همچنین در این مجموعه، آثار مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی نیز در دسترس کاربران می­ باشد.