ره آورد نور

چکیده

انجام هر فعالیت علمی، نیازمند آگاهی از فعالیت‌های مرتبط پیشین است؛ به عبارت دیگر، تعمق در آثار دیگران و استفاده از اندیشه‌های پویا و ارتباط آن‌ها با قلمرو فکری خود، به گونه‌ای که جنبه‌های مختلف آن را بهتر و دقیق‌تر تحلیل کنیم و از این طریق، نسبت به میراث فکری خويش غنی‌تر و عمیق‌تر بیندیشیم، از جمله وظایفی است که هر محققی باید به انجام آن اهتمام ورزد.

چکیده

استناد و استناددهی، یکی از معیارهای نگارش متون گوناگون است و از زمان‌های دور مورد توجه بسیاری از علما و قدما بوده، تا کنون نیز این اهمیت جایگاه خاص خود را از دست نداده است. در این مقاله سعی شده است که تعاریفی از استناد و استناددهی ارائه شود.

 مقدمه
در سال‌های اخیر، مکرراً شاهد انتشار خبرهایی با موضوع تقلب در پژوهش‌های دانشگاهی بوده‌ایم و روایت‌های متفاوتی در گوشه و کنار جهان درباره سوء استفاده تعدادی از پژوهشگران از کارهای پژوهشی دیگران (خسروی، 1385؛ کونگ (1) و همکاران، 2010؛ برلینک، (2) 2011؛ گادالهاک، (3) 2011؛ باتلر، (4) 2009) شنیده می‌شود. جدای از بحث کاهش رعایت اخلاق در پژوهش‌های عصر حاضر، عده‌ای افزایش پدیده تقلب را در محیط‌های دانشگاهی به عنوان پیامدی از پیشرفت فناوری در نظر می‌گیرد (گیبسون و چستر ـ فانگمن، (5) 2011، ص 132). بی‌اخلاقی‌هایی که در محیط‌های دانشگاهی و پژوهشی رخ می‌دهد، از لحاظ چگونگی‌ ارتکاب، میزان تقلب، نوع فریبکاری و از دیدگاه‌های دیگر، به انواع متفاوتی تقسیم می‌شوند و شاید به همین دلیل متنوع بودن، با عناوین کلی متفاوتی نظیر: نادرستی دانشگاهی، کج‌اخلاقی دانشگاهی، بداخلاقی پژوهشی، سوء رفتار پژوهشی و‌... مطرح می‌شوند.

علم در دوران ما از جهتی بسیار «تند» و از جهتی هم بسیار «كند» به پیش می‌رود؛ «تند» از این جهت که برآیند تغییرات و تحولات علمی و تأثیر آن در روزگار ما، بسیار خودنما است و به جزء ضروري تحولات پیرامون ما، و بلکه به عامل آن، تبديل شده است. «كُند» هم از آن جهت که هر یک از کنشگران عرصۀ علم و فنّاوری، اولاً نقش محدودی در به حرکت درآوردن چرخ علم دارند و ثانیاً این نقش را در دل نقش دیگران و همگام با آنها ایفا می‌کنند و ثالثاً این‌که سال‌ها مرارت هر یک از اصحاب در یکی از گرایش‌هاي عرصه‌های علم و فناوري، گاهی در بهترین حالت، صرفاً به بهبود یا تغییر در گوشه‌ای از یکی از فرایندهای نرم‌افزاری، مدیریتی و طبّی و یا آموزه‌های روان‌شناختی، فلسفی یا اقتصادی منجر می‌شود.