نگاهی به بسته نرم افزاری «دانشنامه چند رسانه ای حافظ»

شنبه, 30 آذر 1392 ساعت 15:18
    نویسنده: مجید فضل اللهی
این مورد را ارزیابی کنید
(1 رای)

درآمد

عرصه­های گوناگون دانش، همواره شاهد شکوفایی بزرگانی بوده است که هریک در حیطه علمی خود، خوش درخشیده، چه بسا آن گوهر ناب را به اوج رسانیدند. این بلندقامتان عرصه علم و فرهنگ، در مسیر بالندگی چالاک نبودند، جز آنکه نخست، آن درّ نایاب درون را جستند و آن را صیقل دادند تا توانستند صدف دانش را بگشایند و مرواریدش را به جان بخرند.

حافظ شیرازی، ملّقب به «لسان الغیب»، داد سخن را در عشق و عرفان سر داد و سرانجام اثری خلق کرد که فرهنگ و ادب تا آخرین دم بر آن فخر خواهد فروخت. دیوان حافظ شیرازی، اثری که خلعت دل­شیفتگی و دلدادگی را به تن طالب یار پوشانیده، سرمستان کوی حقیقت را جام کامیابی فرانهاده و تشنگان معرفت را شراب طهور نوشانیده است.

پس، به شکرانه این نعمت پربرکت، شایسته می­باشد که این دیوان وزین، به هر شیوه که امکان دارد، در اختیار عاشقانش قرار گیرد. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز از این واقعیت غافل نبوده، نرم­افزار «دانشنامه چند رسانه­ای حافظ» را با محوریت «دیوان حافظ شیرازی» و محتوایی غنی از کتب گوناگون و مرتبط، به مشتاقان و علاقه­مندان عرصه­های: دانش، ادب، فرهنگ و عرفان اصیل اسلامی تقدیم داشته است و امید دارد که در پاسداشت این گنجینه پرگهر، موفق بوده باشد.

از آنجا که معرفی هر اثر، به آشنایی و شناخت مخاطبان کمک شایانی می­کند، ضروری شد که در این کوتاه­سخن، بررسی نرم­افزار «دانشنامه چند رسانه­ای حافظ» انجام گیرد. در اهمیت این برنامه رایانه­ای همین بس که گفته شود، این نرم­افزار ثمره هفت سال تحقیق و پژوهش در زمینه غزلیات حافظ می­باشد. بی­شک، به کمک این برنامه، ابعاد تازه­ای فراسوی: اساتید، حافظ‌پژوهان و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی، گشوده خواهد شد. امید است که محتوا و قابلیت‌های این برنامه، پاسخ‌گوی نیاز همه مخاطبان گرامی باشد.

شایان توجه مي‌باشد، دانشنامه چند رسانه­ای حافظ، یک بسته نرم­افزاری است که مشتمل بر 8 لوح فشرده مي‌باشد. در ادامه، طیّ دو بخش: «نرم­افزار حافظ» و «دیگر محتویات ارائه­شده در بسته نرم­افزاری» معرفی خواهند شد.

نرم‌افزار حافظ (2DVD):

نرم‌افزار حافظ، مشتمل بر محتوا و قابلیت­های گوناگون و ویژه­ای مي‌باشد. در این برنامه، متن کامل دیوان حافظ شیرازی به دو خطّ رایانه‌ای و نستعلیق، بر اساس نسخه محمد قزوینی و قاسم غنی، با تصحیح پرویز ناتل خانلری ارائه گردیده است. خواندن غزلیات حافظ به دو شیوه: «صحیح‌خوانی و فارسی‌خوانی با صدای استاد حسین آهی» و «زیباخوانی با صدای شماري از بهترین گویندگان فارسی»، از ویژگی­های این نرم­افزار به شمار می­رود.

متن 9 ترجمه از دیوان حافظ شیرازی به زبان‌های رایج دنیا، مانند: عربی، انگلیسی، ایتالیایی، فرانسه، تاجیکی، ترکی استانبولی و ترکی آذری، به همراه نمایش 15 عنوان شرح و تفسیر غزلیات دیوان حافظ در 40 جلد، محتوای دیگر این نرم­افزار را تشكيل مي‌دهد. شایان توجه مي‌باشد، در این برنامه، امکان مشاهده شروح، در کنار متن اصلی کتب وجود دارد. در کنار این شروح، شرح گویای استاد حسین آهی (با گویشی نو) بر هر غزل، و بیان ظرایف شعری ابیات توسط ایشان، قابل توجه است.

متن کامل قرآن کریم به همراه ترجمه، تفسیر و قرائت آیات، از ديگر محتوايات نرم‌افزار حافظ مي‌باشد. در این راستا، امکان بازبینی «آیات قرآن کریم» و نیز «روایات چهارده معصوم(عليهم السلام)» در نظر گرفته شده است. گفتنی می­باشد، در این نرم‌افزار، «ابیات و غزل‌های حافظ» با «آیات قرآن کریم و احادیث اهل بیت(علیهم السلام)»، به هم مرتبط شده‌اند.

همچنین جهت استفاده علاقه­مندان به مطالعه کتاب­های مرتبط با حافظ، متن 139 جلد کتاب، به همراه پیشگفتار اساتید برجسته ادبیات درباره حافظ، گنجانده شده است. ارائه فرهنگ‌نامه ویژه دیوان حافظ (مشتمل بر: شرح واژه‌ها، تعابیر و اصطلاحات آن)، و فالنامه حافظ شیرازی با قابلیت: دسترسی به متن و صوت غزل، و نيز ارائه توضیح مختصر درباره فالِ انتخابی، بر کارایی این برنامه افزوده است.

نمایش اَعلام، و توضیح لغات و اصطلاحات موجود در دیوان حافظ شیرازی، به همراه بررسی اوزان شعری و مباحث علم عَروض، از دیگر امكانات این نرم‌افزار به شمار می­رود. پژوهشگران علاقه­مند به تحقیق در موضوعات مرتبط با حافظ و دیوان او، می­توانند از فهرست بیش از 125000 فیش موضوعی که در این برنامه ارائه گرديده، بهره­مند شوند. گفتنی است، جهت دسترسی آسان به موضوع مورد نظر، امکان جستجو در موضوعات نیز وجود دارد.

از ديگر ویژگی­های مهم این نرم­افزار می­توان به بازسازی و بازبینی هوشمند 68 نسخه خطیِ سده نهم هجری اشاره کرد که بايد گفت، امکان مقایسه آن‌ها با نسخه‌های موجود نيز وجود دارد.

شايان توجه مي‌باشد، يكي از قابليت‌هاي جالب اين نرم‌افزار، «نمايش غزل‌ها، ذیل هر آیه، و نيز، نمايش آیات، ذیل هر غزل» است. همچنين بيان ظرایف هنری، نکات دستوری و توضیح واژه‌های دشوار نشان از كارآمدي اين برنامه مي‌باشد.

افزون بر موارد یادشده، ارائه: صوت، تصویر و فیلم مرتبط با حافظ، در بخش نگارخانه، بر جذابیت برنامه افزوده است. کتاب‌شناسی جامع حافظ و دیوان او، استخراج آرایه‌های بدیعی هر غزل و بیت، در کنار نمایش فهرست آرایه‌های ادبی در هر غزل (به همراه ادله آن)، بر کارآیی هرچه بیشتر این برنامه فاخر افزوده است.

گذشته از قابلیت­هایی که در سطرهای پیشین گفته آمد، این نرم­افزار مشتمل بر امکانات دیگری نیز می­باشد که از جمله آن‌ها می­توان به این موارد اشاره کرد:

  • * شماره‌گذاری ابیات؛
  • * جستجوی ساده و پیشرفته در ابیات؛
  • *یادداشت‌برداری، ذخیره، ویرایش و چاپ متن؛
  • * امکان چاپ به صورت: «متن‌های انتخابی» و «صفحات جاری»؛
  • * انتقال ابیات و متن مورد نظر به محیط برخي ویرایشگرها، مانند: MS-Word؛
  • * گزینه «راهنما»، جهت آشنایی با قابلیت و عملکرد قسمت‌های مختلف نرم‌افزار.

سایر محتویات بسته نرم‌افزاری حافظ (6CD)

همان­گونه که در مقدمه اشاره شد، «دانشنامه چند رسانه­ای حافظ»، در حقیقت یک بسته نرم­افزاری است که افزون بر برنامه اصلی، حاوی 6 لوح فشرده دیگر نیز مي‌باشد. در این بخش از نوشتار، به معرفی هریک از آنها پرداخته می­شود. یکی از این محتويات، لوح فشرده «غزلیات گویـای حافظ شیـرازی» است كه با صدای دلنشین استـاد حسین آهـی، در قالب یک سی­دی (CD) ارائه گرديده است.

مورد بعدی، لوح‌هاي فشرده «شرح گویای غزلیات حافظ شیرازی» می­باشد که این اثر نیز با صدای دلنشین استاد حسین آهی تهیه گردیده و در قالب سه حلقه سی­دی (CD) ارائه شده است.

همچنین لوح فشرده «غزلیات حافظ شیرازی با صدای شماري از بهترین گویندگان»، اثر دیگري است كه در قالب یک حلقه سی­دی (CD)، قابل دسترسی می‌باشد.

از آنجا که آموزش، آن هم به شیوه صوتی ـ تصویری، به­­نوبه­خود، تأثیرگذاری بهتر و بالاتری داشته و دارد، در قالب یک لوح فشرده (CD)، آموزش «محتواي علمي و قابلیت‌های پژوهشی نرم‌افزار حافظ» ارائه گردیده، تا کاربران به طور شایسته­ای از این بسته نرم­افزاری، نهایت استفاده را ببرند.

نكته قابل توجه اینکه لوح‌هاي فشرده مربوط به: «غزليات گويا»، و نيز «شرح گوياي غزليات حافظ»، در قالب MP3 بوده، از طریق رایانه و دستگاه پخش صوت قابل استفاده می‌باشد.

اطلاعات تکميلي

  • تاریخ انتشار نسخه چاپی: دوشنبه, 25 آذر 1392
  • صفحه در فصلنامه: صفحه 40
  • شماره فصلنامه: فصلنامه شماره 44
بازدید 133375 بار
شما اينجا هستيد:خانه پدیدآورندگان فصلنامه شماره 44 (پائیز 1392) نگاهی به بسته نرم افزاری «دانشنامه چند رسانه ای حافظ»