چاپ کردن این صفحه

احیاء میراث حدیثی در عصر جهانی شدن

سه شنبه, 26 اسفند 1382 ساعت 14:31
    نویسنده: سردبیر - محمد خامه گر
این مورد را ارزیابی کنید
(1 رای)

سنّت معصومین(ع) و احادیث گهربار آنان نه تنها منبعی برای استنباط گزاره های دینی است بلکه مجموعه کاملی برای راهیابی به الگوی عملی زندگی انسانی است. در عصری که نگاه انسان تشنه معنویت به سوی اسلام و تعالیم حیات بخش آن است امواج اقیانوس بی کران احادیث هر تشنه کامی را به وجد می آورد که شاید پاسخ سؤالات خود را در آن دریابد.

گرچه در این راستا تلاش عالمان، محدثان و حافظان حدیث و سنت اقدامات گسترده ای برای ثبت و ضبط و ترجمه و شرح و گردآوری این مجموعه گرانقدر انجام داده اند. اما در عصر جهانی شدن که در حوزه معرفت، وضع کنونی و دانش های بشری به چالش کشیده شده و باز تعریف مفاهیم گذشته با مختصات جدید ضرورت می یابد نمی توان نسبت به اهمیت بازنگری در مفاهیم حدیثی و سامان دهی اقدامات نوین مسامحه کرد. در چنین جهانی حدیث و سنت باید به سؤالات جدی و چالش برانگیزی در زمینه مدرنیته و تجدد اندیشه ها و مکاتب فکری جدید، روش های نوین اقتصادی، شاخص های نقد و جایگزینی فرهنگ دینی به جای فرهنگ ها و خرده فرهنگ های بشری، تسامح و تساهل دینی، دموکراسی، فمینیسیم، جامعه مدنی و صدها و هزاران مفهوم جدید و نوبنیاد پاسخ دهد.

از سوی دیگر انقلاب اطلاعات و ورود به عصر اطلاعات مبنای دگرگونی های عمیق و فراگیری در همه حوزه ها شده است. عصر اطلاعات با مشخصه هائی نظیر «عصر دانائی» عصر کاهش فاصله ها و «عصر پیدایش جامعه شبکه ای» در نظریه ها و متون ارتباطی تعریف شده است. ورود به چنین دورانی دربرگیرنده این معناست که ارتباطات همه سطوح زندگی فردی و جمعی را در برگرفته است و با کاهش اهمیت و نقش مرزبندی میان فرهنگ ها، مفاهیم کهن را به چالش می کشد و بدینسان تعامل نوینی میان دین و جهان بشری بوجود می آید. در چنین شرائطی پاسخگو نبودن. دین به مسائل جدید نه به معنای ایستائی و در جا زدن بلکه به معنای حذف آن از گردونه معادلات زندگی بشر است.

بدون شک بسیاری از پرسش ها درباره اسلام به حدیث و سنت باز می گردد و دستیابی به پاسخ های روشن و درخور در گرو فهم حدیث است و این مهم جز با عرضه هماهنگ و نظام دار علوم و معارف حدیثی در عصر گسترش دانش ها میسّر نیست. دست یازیدن به چنین نقطه امیدبخشی جز با سامان بخشیدن به تلاشهای حدیث پژوهی هموار نمی شود. در این راستا اقدامات زیر از هر چیز دیگر بایسته تر می نمایاند:

  1. گردآوری مجموعه کامل و جامعی از احادیث شیعه و تهذیب آنها از احادیث تکراری.
  2. تهیه معجم های لفظی و موضوعی متنوع با نگرش های تخصصی و با رویکرد پاسخگوئی به نیازهای انسان معاصر و همآوردی با مباحث مطرح شده در آکادمی های علمی. در این راستا نگارش وسائل الشیعه های متعدد به تناسب رشته های علوم انسانی در زمینه اقتصاد، مباحث سیاسی و اجتماعی، روان شناسی، مطالعات ویژه زنان، حقوق، ارتباطات و جامعه شناسی و... ضروری می نماید.
  3. سامان دهی پژوهش حدیثی جدید در زمینه نظرگاههای اهل بیت(ع) پیرامون مباحث نوین عصر جهانی شدن و دنیای ارتباطات.
  4. ارزیابی و نقادی اسناد کلیه روایات برای تبیین احادیث قابل استناد و تفکیک صحیح از سقیم.
  5. استخراج قواعد فهم و استنباط گزاره های علمی و اجتماعی از احادیث معصومین(ع).
  6. طراحی نرم افزارهای هوشمند با قابلیت های ویژه پژوهش های موضوعی و لفظی و سایر قابلیت های گسترده نرم افزاری.
  7. ارائه تلاشهای حدیث پژوهی، معجم نگاری و نرم افزاری در شبکه اطلاع رسانی جهانی.

با مسرت باید گفت که تلاش های بسیاری در مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی در راستای احیای میراث حدیثی در حال شکل گیری است و رویکردهای متناسب با جامعه اطلاعاتی در پژوهش های حدیثی و ارائه آنها به وضوح مشاهده می شود که گوشه ای از این اقدامات در این شماره نشریه ره آورد نور منعکس شده است. از این میان می توان به مقالاتی که پیرامون نظریه پردازی در حوزه علوم دینی و معرفی و نقد نرم افزارها و پایگاههای حدیثی و رجالی است اشاره کرد. این همه نشان می دهد که حرکت مبارکی که در راستای احیای تعالیم حیات بخش معصومین(ع) در عصر جهانی شدن در حال شکل گیری است جهت خود را یافته و با شتاب و بالندگی مسیر پرفراز ونشیب خود را می پیماید.

سردبیر

اطلاعات تکميلي

  • تاریخ انتشار نسخه چاپی: چهارشنبه, 20 اسفند 1382
  • صفحه در فصلنامه: صفحه 2
  • شماره فصلنامه: فصلنامه شماره 5
بازدید 11339 بار

موارد مرتبط